“Waar gaan we naar toe?”
Deze titel is niet van mij, maar van mijn kleinzoon. Als hij op de achterbank ging zitten vroeg hij me altijd: ‘Waar gaan we naar toe?’ Het is fijn als je dan als groo...
Deze titel is niet van mij, maar van mijn kleinzoon. Als hij op de achterbank ging zitten vroeg hij me altijd: ‘Waar gaan we naar toe?’ Het is fijn als je dan als groo...
Vrijdag sloot de KNMG de comments onder een column van collega Gert van Dijk, ethicus van beroep. Gert schreef een in mijn ogen genuanceerde column over de dilemma’s rondom d...
De vraag die de komende periode zal gaan spelen is of mensen die zich bewust niet laten vaccineren, daarvan ook consequenties zullen moeten dragen. Eerlijk gezegd denk ik dat dat v...
De crisis rond het coronavirus stelt onze samenleving en onze gezondheidszorg zwaar op de proef. Maar het is ook een test voor leiderschap. Wat is goed leiderschap in tijden van co...
Wat doe je als je als arts kritiek hebt op het Corona-beleid? Is het wenselijk die kritiek te spuien op internet of in brandbrieven? Ben je vrij om van ‘concentratiekampen&rs...
Uit internationale studies blijkt dat een op de zeven artsen problematisch middelen gebruikt, zoals alcohol, drugs of medicijnen. Dat zijn in Nederland meer dan tienduizend artsen....
Onlangs was ik een paar maanden ziek. Wat je dan graag wilt is dat de dokter vertelt wat je hebt en je daarna snel beter maakt. Alleen slechte dokters weten niet wat er aan de hand...
‘OM zoekt duidelijkheid euthanasie over rug van één arts’. Zo kopte een krant na de strafzaak tegen de (voormalig) specialist ouderengeneeskunde die eutha...
Hoewel de Coronacrisis nog niet achter ons ligt, kunnen we wel de vraag stellen: wat hebben we er tot nog toe van geleerd, en wat nemen we er uit mee? ...
Het leven is niet zwart-wit. Met deze alledaagse ambivalentie in het leven hebben we het gewoon te doen, hoe zwaar dit soms ook is en hoe weerloos we daartegen vaak ook zijn....
Een maand geleden schreef ik op deze plek over onze hartverwarmende bereidwilligheid om elkaar te helpen in deze tijd van beproeving. Met dat verwarmde hart sprak ik het vertrouwen...
Het ergste wat ik als arts heb meegemaakt is te moeten kiezen: wie helpen we en wie helpen we niet meer. Op die duivelse momenten laat de artseneed je vaak in de steek en moet je o...
Het idee om drugs te decriminaliseren is begrijpelijk, maar het risico op normalisering is groot. KNMG-voorzitter René Héman roept de politiek op: bedenk een integraa...
Wat in de spreekkamer of op de operatietafel gebeurt, is uitsluitend aan de arts en patiënt samen om te bepalen. Niet aan de politiek. Column René Héman....
Eind januari presenteerde onderzoekster Els van Wijngaarde het langverwachte rapport ‘Voltooid leven’. Haar onderzoek zocht antwoord op de vraag wie de mensen zijn die ...
De interactie tussen hulpverlener en vertegenwoordiger van de patiënt verloopt nog lang niet altijd soepel. Het is een goed idee van de Gezondheidsraad dat er een handreiking ...
Moeten gezondheid en veiligheid zonder meer altijd boven alles gaan? Ongeacht mate en moment? Schuilt er niet ook waarde in het ervaren van plezier, van onmatigheid, van ondeugd, v...
Niet alleen de gezondheidszorg zal in 2040 veranderd zijn, ook de arts heeft dan een andere rol. Daar moeten we nu al breed over gaan nadenken. ...
Vanaf januari 2020 krijgen nabestaanden een wettelijk recht op inzage in het medisch dossier van een overleden patiënt. Belangrijke reden voor deze wijziging in de WGBO is om ...
De VVD en het Humanistisch Verbond willen dat huisartsen standaard aangeven hoe zij tegenover euthanasie staan. Niet doen, vindt Gert van Dijk: euthanasie is geen ja/nee sticker....
De acties van #artsenslaanalarm zijn niet onopgemerkt gebleven. En dat is ook nodig, want elke dag zijn er in Nederland nog steeds 75 kinderen die beginnen met roken....
ICT in de zorg. Iedereen wordt door het onderwerp geraakt. De afgelopen tien jaar is er veel veranderd, maar we zijn weinig opgeschoten. ...
Wat moet de dokter doen als ik wilsonbekwaam word door een CVA of dementie? Nu ik wat ouder word en de schriftelijke wilsverklaring veel in het nieuws is, dringt die vraag zich ste...
“Dit is de voornaamste reden voor ons om niet-gevaccineerde kinderen niet te weigeren.” Onlangs kreeg ik deze e-mail van het kinderdagverblijf van mijn kinderen (3 en 1...
De schijnwerpers van de media op een arts kunnen een zware belasting zijn en vooral - bij een lange(re) procedure een emotionele uitputtingsslag. Kan het niet een tandje minder? Co...
Een minderjarig kind met ouders in (v)echtscheiding, die na die scheiding nog even blijven doorvechten: dat betekent gedoe. En dat is soms ook merkbaar in de spreekkamer....
Artsen zijn meestal niet van die actievoerders. De patiëntenzorg gaat altijd voor. Toch ging een groep artsen een jaar geleden de straat op met de actie #Artsenslaanalarm....
Het is sinds kort mogelijk om levenloos geboren kinderen te laten registreren in de Basisregistratie Personen. Onlangs ontstond er discussie over de vraag of de nieuwe mogelijkheid...
"Samen met de Patiëntenfederatie vinden wij dat inzage in dossier van een overleden patiënt via 'veronderstelde toestemming' prima werkt voor nabestaanden en artsen....
Patiënten die minder of andere zorg willen dan geadviseerd: het stelt artsen voor ingewikkelde dilemma’s. Bijvoorbeeld een hoogzwangere risicopatiënte die bij haar ...
'Bent u straks bereid tot euthanasie?' Deze vraag bij dementie geeft enorme druk bij artsen. Net zoals mensen met dementie en naasten worstelen. Dilemma's die de kern vormen van on...
‘Goed sterven’ is tegenwoordig bespreekbaar, maar het loopt vaak toch anders dan gewenst. Kan dit beter? Column ethicus Gert van Dijk....
Als leerling-verpleegkundige hielp ik ooit met een gediplomeerd verpleegkundige 26 psychogeriatrische bewoners uit bed. Hoe vaak heb ik toen niet gedacht dat ik dit niet voor mijn ...
Dwang in de zorg is een uiterste maatregel. Daarvoor moet je álle expertise samenbrengen. Het wegpoetsen van de medische toets, zoals het kabinet wil, heeft een te grote imp...
Ethicus Gert van Dijk: laat het debat over overbehandeling en zinvolle zorg niet over geld gaan of alleen over ouderen. En faciliteer vanuit de politiek zorgverleners om passende z...
55 digitale steunbetuigingen en zelfs ansichtkaarten voor een veroordeelde collega-arts: een tuchtuitspraak maakte recent veel emoties los. Dat roept de vraag op hoe we het tuchtre...
‘Help mij, dit is mijn laatste kans!’ Steeds vaker proberen patiënten via medische crowdfunding een behandeling te financieren. Een paar ethische kanttekeningen. C...
Bij dilemma's rond huiselijk geweld denk ik nog wel eens terug aan die ene nacht in het studentenhuis toen het geluid van brekend glas en doffe klappen uit een andere kamer klonk. ...
In diverse specialismen is leeftijd een zwaarwegende parameter voor diagnostiek en therapie. Maar wat gebeurt er als we als we een andere invalshoek kiezen? Vijfdejaars geneeskunde...
In een ziekenhuis kunnen harde economische waardes en zachte zorgwaardes botsen. Als het moet, sluit de deur dan met respect, zegt ethicus Gert van Dijk....
Over de invloed van de nieuwe Brusselse privacyregels op het uitwisselen van patiëntgegevens doen veel verhalen de ronde. Hoe zit ’t nou echt? Sjaak Nouwt, KNMG-gezondhe...
"Het internationale gesprek over euthanasie is soms best moeizaam, zo ervoer ik laatst weer. Ik verlang van mijn collega´s dat ze ons standpunt respecteren." Column...
Zijn artsen minder vrij om zich uit te spreken dan anderen? Met gezag komt verantwoordelijkheid. Er is geen harde grens, maar handvatten zijn er wel. Column Gert van Dijk. ...
“Mevrouw, u bent een kei in argumenteren, maar niet nu,” zo bracht een intensivist mij recent tot rede. Heeft een arts die ruimte anno 2018? Column van Antina de Jong, ...
Als huisarts of longarts kun je bronchitis en astma vaak goed behandelen. Maar als een roker niet weet te stoppen of iemand dicht bij een autoweg woont, doemt de vraag op wat voor ...
Het standaard antwoord op de dalende vaccinatiegraad ‘meer voorlichting’ werkt contraproductief. Wat dan wel? #ikvaccineer!...
In gesprek met de belofte van morgen, studenten, concludeerde ik grote verschillen tussen vroeger en nu. Te beginnen bij die andere belofte: de artseneed. Column René H&eacu...
Zorgidealen als e-health en shared decision making dreigen de tweedeling in de zorg te vergroten. Want mensen die veel zorg krijgen zijn vaak het minst zelfredzaam....
#MeToo in de gezondheidszorg. René Héman voorzitter artsenfederatie KNMG: "Nul is de norm. Het kan nooit, het kan nergens, het kan op geen enkele manier."...
Richtlijnen leveren niet per definitie goede kwaliteit op. Patiënten zijn geen gemiddelden en zo willen ze ook niet behandeld worden. We moeten toe naar een andere opvatting v...
De functie van het tuchtrecht is om te leren van fouten en niet om collega’s aan de schandpaal te nagelen. Daarom is de KNMG blij dat het tuchtcollege voortaan niet meer &eac...
Aan een melding van een vermoeden van kindermishandeling gaat vaak een lastige morele afweging vooraf. Hoeveel ouders en kinderen mag je aan een belastend onderzoek onderwerpen om ...
De laatste patiënt van de dag komt binnen, gaat zitten en legt zijn smartphone op mijn bureau met de mededeling: ‘ik wil dit gesprek opnemen’. Van niet toestaan ka...
Onlangs werd in IJsland een wetsvoorstel ingediend dat het besnijden van minderjarige jongens strafbaar maakt. Dit voorstel is een direct gevolg van een oproep uit 2013 van een gr...
Voldoet de huidige euthanasiewet voor ouderen met een ‘voltooid leven’, of is er een nieuwe wet nodig? Onlangs maakte de minister van VWS bekend onderzoek naar die vraa...
‘Artsen verwijzen, ook bij relatief eenvoudige euthanasieaanvragen, steeds vaker door naar de Levenseindekliniek’ is te lezen in Medisch Contact. De woorden ‘eenv...
"Voer je als arts of coassistent patiëntgebonden werkzaamheden uit, dan ben je dokter Bob. Dat is kort samengevat de inhoud van de gedragsregel 'Nul is de norm'. Column v...
Steeds meer ziekenhuizen stellen op de SEH de reanimatievraag. Maar een standaardvraag is niet altijd nodig en ook niet altijd gepast in de hectiek en de emotionele situatie van he...
Hoe gaat een coalitie van uiteenlopende politieke partijen om met ethiek? Opvallend is dat in het nieuwe regeerakkoord voor veel ethische onderwerpen alleen een procedure is afgesp...
Een nieuw kabinet is nu echt aanstaande. Er werd al flink teruggeblikt. Zo deelde minister Schippers haar indrukken over de resultaten van haar ministerschap tijdens het Medisch Co...
Waar de dood voor de één een autonome keuze is, is het voor een ander de onnodige en tragische uitkomst van een tijdelijke gemoedstoestand. Makkelijke toegang tot dod...
Wat is in het belang van het kind? Medische dilemma's nemen toe met de democratisering van de geneeskunde. Soms is een streep in het zand onvermijdelijk, zoals de artsen van Charli...
Afgelopen week publiceerde The Wall Street Journal een opiniestuk van SGP-parlementslid Van der Staaij over de euthanasiepraktijk in Nederland. De kruistocht die Van der Staaij voe...
In het tv-programma 'de Anatomische les' vertelde Mart van Lieburg over schaaltjes met bloed die in de etalageruit werden gezet. In de tijd dat aderlatingen populair waren, konden ...
Mag een minderjarige chemotherapie weigeren? Die vraag speelde onlangs bij de twaalfjarige David, die aan een hersentumor was geopereerd, maar daarna een mogelijk levensreddende be...
Een arts was gebeld door een journalist van de lokale krant die een verhaal wilde schrijven over een berisping die een regionaal tuchtcollege hem had opgelegd. Vanwege het beroepsg...
Zet het woord ‘seks’ in de kop, en een artikel wordt goed gelezen. Maar spreken over seksualiteit, anticonceptie en een eventuele kinderwens is in de zorg nog niet zo v...
Een arts werd benaderd door de politie: kon hij bevestigen dat een patiënt een afspraak bij hem had staan? De patiënt liep volgens de politie gevaar, maar ze konden niet ...
Begin februari nam ik deel aan een paneldiscussie over euthanasie bij dementerenden van de NVVE. De focus lag op de vraag wat de waarde is van de schriftelijke wilsverklaring bij d...
Empathie is niet bij een drenkeling in het water springen om samen te verdrinken. Ethicus Gert van Dijk over de balans tussen empathie en distantie: hoe erg is doen alsof?...
Slecht nieuws voor alcoholminnende artsen zoals ik. Jarenlang laafden ik en ruim tachtig procent van de Nederlanders ons met grote regelmaat aan gefermenteerd druiven- of gerstensa...
“Goede zorg verlenen. Drie woorden waar een wereld aan dilemma’s en afwegingen achter schuilgaat. De KNMG bundelt deze tot een overstijgende norm, een afwegingskader da...
Als tweedejaars kom je maar weinig in aanraking met patiënten, laat staan dat je nadenkt over de impact van een ziekte op het dagelijkse leven van de patiënt. Column KNMG...
Autonomie betekent ‘vrij van extern bestuur’. Gezamenlijke besluitvorming is hiervoor belangrijk: het stelt patiënten in staat een keuze te maken die past bij hun ...
‘Met de rollator naar de kinderopvang’. Eén van de kenmerkende reacties toen onlangs besloten werd om de leeftijdsgrens voor IVF met donoreicellen te verhogen va...
Districten helpen de KNMG om actuele zorgthema’s gezamenlijk te agenderen, gevoed vanuit de regio’s. Column KNMG-voorziter René Héman....
Binnenkort krijgen alle zwangere vrouwen er mee te maken: de NIP-test. Het lijkt vooruitgang: eerder en veiliger vaststellen of een foetus een bepaalde afwijking heeft, maar niet i...
Of het nu gaat om een vluchteling of een eerste generatie migrant die slecht Nederlands spreekt, bij anderstalige patiënten sta je als arts met lege handen als je niet goed ku...
Dat meer transparantie altijd leidt tot betere zorg is een illusie. Leren van wat niet goed ging en het openbaar maken daarvan staan op gespannen voet met elkaar. Column Gert van D...
Mogen zorgverleners zich met de afweging van verstandelijk beperkte ouders over een zwangerschap bemoeien, of is dit een privékwestie? Ethische column van Gert van Dijk, KNM...
Een allochtone patiënt heeft uitgezaaide longkanker en een beperkte levensverwachting. Zijn dochters willen dat ’alles’ wordt gedaan om zijn leven zo lang mogelijk...
Wat betekent werk voor uw patiënten? Bespreekt u hoe u kunt helpen om zó met een ziekte om te gaan dat werken mogelijk blijft? Arbeidsgerelateerde zorg is niet ‘v...
Een patiënt draagt een niet-reanimerenpenning omdat hij ‘niet als een kasplantje wil eindigen’. Maar wat te doen als hij zich verslikt in een druif en een circulat...
Vrije toegang tot levenseindemiddelen lijkt aantrekkelijk: de garantie op een zelfgekozen levenseinde zonder belasting van de arts. Maar wie beschermt mensen tegen zichzelf en ande...
Operaties die live op televisie worden uitgezonden trekken vaak veel kijkers. Deze uitzendingen zijn informatief bedoeld, maar het belang van de patiënt lijkt er niet mee gedi...
Alle wensouders hebben recht op individuele beoordeling. Een categorale afwijzing van bijvoorbeeld alleenstaande vrouwen voor IVF-behandeling zou dan ook niet van deze tijd zijn. C...
"Stop met Pavlov-reactie door telkens na een maatschappelijk veiligheidsincident beperkingen op het medisch beroepsgeheim te verlangen." Column van Sjaak Nouwt, KNMG....
Opvattingen over omgaan met ziekte en sterven kunnen per persoon erg verschillen. Des te belangrijker is het dat artsen, instellingen en zorgverzekeraars nu naar structurele manier...
Artsen lopen in toenemende mate aan tegen het misverstand dat patiënten en hun naasten euthanasie in de vorm van levensbeëindigend handelen door een arts als een recht zi...
In het afgelopen jaar heeft een werkgroep van het Platform Medisch Leiderschap en Universiteit van Twente invulling gegeven aan de term medisch leiderschap. Hiervoor is een definit...
Onderzoekers van het LUMC trokken onlangs een bijzondere - en omstreden - conclusie: borstkankerscreening bij vrouwen boven de 70 doet meer kwaad dan goed. Zij sloten daarmee aan b...
Wat te doen als jonge specialist om je arbeidskansen te vergroten? Met het WK voetbal voor de deur dacht ik als oud-voetbalster aan de adviezen van Cruijff. Column Marlies de Rond....
Hoe groter de medische mogelijkheden, hoe groter de verantwoordelijkheid van artsen om te voorkomen dat gezonde mensen door overdiagnostiek ziek worden en zieke mensen door een ove...
Onlangs werd in België na veel publieke discussie de leeftijdsgrens voor euthanasie afgeschaft. Artsen kunnen daardoor nu ook het euthanasieverzoek van kinderen jonger dan 12 ...
Iedereen zal het ermee eens zijn dat het belangrijk is om kinderen te beschermen. Maar het moet geen onnodige heksenjacht worden op ouders in een kwetsbare positie. Column Marlies ...
Helaas is niet iedereen even gelukkig met de mogelijkheden die nieuwe beroepsbeoefenaren krijgen om voorbehouden handelingen uit te voeren. Column Marlies de Rond....
Het komt voor dat zorgverleners uit geloofsovertuiging sommige handelingen niet willen uitvoeren. Hoeveel ruimte is er voor dergelijke bezwaren? Column Gert van Dijk....
In Israël krijgen geregistreerde donoren voorrang bij transplantatie. Ook toestemming voor orgaandonatie bij overleden familie telt mee. Voor wat hoort wat? Column Gert van Di...
Discussies over morele dilemma’s als doorbehandelen en het al dan niet vergoeden van dure medicijnen krijgen een andere betekenis als je die in de praktijk tegenkomt. Column ...
Onduidelijkheid over artsendiploma of certificaat voor buitenlands gediplomeerde artsen van buiten de EER. NFU en OCW: doe er iets aan. Drempels weg voor buitenlandse artsen....
Volgens Gert van Dijk roept het ontstaan van de Levenseindekliniek de vraag op of de beroepsgroep zelf niet actiever moet zorgen dat patiënten elders terecht kunnen als een ar...
In de kwestie VUmc zijn er alleen maar verliezers. Een ziekenhuis moet meer belang hechten aan een betrouwbare reputatie en het bieden van een veilige omgeving dan aan een overdrev...
Net als bij voetbal is het belangrijk om artsen met medisch leiderschap te scouten en ze op te leiden voor bestuurlijke functies, zegt Marlies de Rond....
Snel in Nederland aan de slag als buitenlandse arts blijkt niet altijd mee te vallen. Daarom biedt de KNMG de mogelijkheid om stage te lopen in een huisartsenpraktijk....
Orgaandonatie na euthanasie kan zin geven aan een als zinloos ervaren sterven. Maar deze combinatie roept wel complexe vragen op. Voelt een patiënt zich bijvoorbeeld nog wel v...
Vroeger kon het afdelingshoofd nog zelfstandig een richtlijn uitvaardigen: 'Lesbische vrouwen krijgen geen IVF'. Met dergelijke algemeenheden komen moderne zorgverleners niet meer ...
Evidence based medicine is meer dan statistiek: artsen moeten het best beschikbare bewijs integreren met hun klinische expertise en vooral ook met de behoeftes van hun patiënt...
'Soms lees je als beleidsadviseur een rapport en word je even later geconfronteerd met de harde werkelijkheid. Dat overkwam mij laatst na het lezen van het rapport Sterke medische ...
Het is niet goed voorstelbaar dat artsen géén enkele rol krijgen bij voltooid leven, zo betoogt ethicus Gert van Dijk. Welke rol zien artsen zelf? Het is echter onwaa...