Onlangs las ik een artikel in het NRC waarin dierenarts Jan van der Zee haarfijn uitlegt hoe het stikstofprobleem dat ons nu zo bezighoudt is ontstaan. Alles is het gevolg van politieke (onjuiste) keuzes, die consequent door de opeenvolgende kabinetten in de afgelopen 40 jaar zijn gemaakt. De omarming van de vrije markt heeft daar geleid tot schaalvergroting en innovatie van de bedrijfsvoering. Dit moest leiden tot een concurrerende kostprijs middels een verhoogde productie. Het werd grotendeels betaald door Europese subsidies en dus door de Europese burgers.
Als ik dan kijk naar de ontwikkeling in de gezondheidszorg in afgelopen periode, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat er veel parallellen zijn. Ook in de zorg zien we sinds de stelselherziening in 2006 schaalvergroting en innovatie voornamelijk gericht op curatieve zorg.
Niemand heeft behoefte aan grootschalige hervorming van ons zorgstelsel, maar het huidige stelsel heeft tijdens de Covidpandemie laten zien dat er in de zorg wel behoefte is aan noodzakelijke veranderingen. Zeker als we de uitdagingen van de komende 20 jaar bekijken zoals: vergrijzing, toename zorgvraag, afname van de beroepsbevolking. Om er maar een paar te noemen…
De noodzakelijke evolutie van onze zorg moet leiden tot een focus op gezondheid, functioneren en participeren van burgers en daarmee het voorkomen van zorg voorop te stellen. Meer nadruk leggen op preventie en care in plaats van cure. Ik heb het al eerder in mijn columns genoemd, maar als je ziet dat de medische zorg voor slechts 11% een bijdrage levert aan gezondheid, dan moeten we breder gaan kijken. De grote impact op de gezondheid van de fysieke omgeving, leefstijl, sociale en biologische factoren leveren maar liefst 67% bij aan gezondheid (bron: Determinants of Health Visualized).
Health in All Policies (HIAP) kan ons helpen om gezondheid van de burger voorop te stellen in alle beleidsterreinen. Elk nieuw beleid moet getoetst worden op zijn effect op gezondheid van de bevolking. Betrokken ministeries moeten hierin samen optrekken (zoals het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het Ministerie van Wetenschap, Onderwijs & Cultuur en Wetenschap). Maar ook andere partijen als gemeenten, werkgevers- en werknemersorganisaties, woningbouwverenigingen; alle partijen die werken aan en gezonde publieke ruimte.
Niet voor niets dat ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de HIAP-aanpak promoot om het gezondheidsbeleid concreet te maken en over beleidsterreinen en -niveaus heen te tillen.
In lijn met wat Van der Zee constateert, zie ik dat gezondheid en levenskwaliteit van de burgers in het verleden telkens onvoldoende aanleiding zijn geweest om vanuit de overheid tot ingrijpen over te gaan. Ik pleit ervoor om levenskwaliteit en gezondheid van burgers nu écht eens voorop te stellen in alles wat we doen.
René Héman, voorzitter artsenfederatie KNMG
Afgeleid uit NRC-artikel
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl