Verplichte anticonceptie, zoals de gemeente Rotterdam afgelopen vrijdag voorstelde, is een onwenselijke en ineffectieve interventie om kinderen te beschermen. De KNMG ziet meer in actieve preventie, bijvoorbeeld door proactief in gesprek te gaan met kwetsbare vrouwen en hen laagdrempelige toegang tot anticonceptie te bieden.
In discussies over kwetsbaar ouderschap wordt regelmatig een pleidooi voor verplichte anticonceptie gehouden, zo ook afgelopen weekend door de gemeente Rotterdam. De behoefte om kinderen te beschermen tegen mishandeling of verwaarlozing is heel groot, ook onder artsen. De KNMG zet zich dan ook al jaren in om kinderen te beschermen, onder andere met de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld. De KNMG is echter van mening dat verplichte anticonceptie een onwenselijke en niet effectieve interventie is om problemen rond kwetsbaar ouderschap op te lossen. Ook de meeste politieke partijen voelen hier niet voor.
In de praktijk draait het vaak om wilsbekwame vrouwen die niet te koop lopen met hun kinderwens. Het is juridisch en praktisch niet haalbaar om hen op te sporen en tegen hun zin te behandelen. Ook bestaan er grote vraagtekens bij de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van een dergelijke maatregel. Los daarvan lijkt het voorstel in strijd te zijn met fundamentele rechtsbeginselen, zoals het recht op privacy, op gezinsvorming en op onaantastbaarheid van het lichaam.
Het opleggen van een verplichte maatregel kan er ook toe leiden dat de vertrouwensrelatie tussen zorgverlener en patiënt wordt ondermijnd. Daardoor zal de vrouw (en haar eventuele kinderen) zich aan de zorg kunnen gaan onttrekken. Juist in deze situaties is vertrouwen tussen zorgverlener en patiënt echter cruciaal.
De KNMG liet dit bij monde van ethicus Gert van Dijk zaterdag weten aan onder andere de NOS en de Volkskrant. De artsenfederatie zet zich wel proactief in voor onder andere laagdrempelige toegang tot anticonceptie, ontmoediging van (een volgende) zwangerschap bij groepen kwetsbare vrouwen en betere zorg rond kwetsbaar ouderschap. Deze interventies hebben in Tilburg tot goed resultaat geleid en het is dan ook terecht dat de gemeente Rotterdam deze aanpak heeft overgenomen. In 2017 organiseert de gemeente Rotterdam in samenwerking met de KNMG bijeenkomst om de problematiek verder in kaart te brengen en voorstellen te doen voor het verbeteren van de zorg rond kwetsbaar ouderschap.
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl