Patiënten in de laatste levensfase krijgen vaak overbodige medische behandelingen. Dat blijkt uit het proefschrift van Eric Geijteman, die op 12 december 2018 promoveert. Een tijdig gesprek tussen arts, patiënt en naasten over het naderende levenseinde is van groot belang om overbodige zorg in de laatste levensfase te voorkomen.
Artsenfederatie KNMG herkent het beeld dat er soms te lang wordt doorbehandeld. Zo is praten over het levenseinde vaak niet eenvoudig en is voor veel mensen ‘niet opgeven’ de basishouding. Behandelen wordt over het algemeen als beter ervaren dan afzien van behandeling. Ook zijn artsen vooral opgeleid om mensen te genezen.
Om artsen en patiënten te ondersteunen bij het tijdig praten over het levenseinde heeft de KNMG in samenwerking met de Patiëntenfederatie en ouderenbonden de handreiking ‘Tijdig praten over het levenseinde’ ontwikkeld. Van deze handreiking bestaat een versie voor artsen en een patiëntenversie.
‘Praten over het naderende levenseinde is zowel voor artsen als voor patiënten heel moeilijk’ aldus René Héman. ‘Voor artsen is het soms lastig om over het staken of niet starten van een behandeling te beginnen, omdat zij hun patiënten niet de hoop op verbetering willen ontnemen. Patiënten op hun beurt hopen vaak dat ze nog een volgende behandeling zullen krijgen. Zo ontstaat een coalitie van hoop die lastig is te doorbreken.’
In de huidige geneeskundeopleiding is veel aandacht voor gespreksvoering, maar er is onvoldoende aandacht voor palliatieve zorg. Ook hebben studenten meer houvast nodig om het gesprek over het levenseinde aan te gaan. Héman: ‘In het Raamplan 2019 voor het nieuwe basiscurriculum voor geneeskundestudenten moet meer aandacht komen voor palliatieve zorg en communicatie over het levenseinde. De arts kan de patiënt dan beter begeleiden in emotioneel zware tijden.’ De KNMG neemt deel aan de commissie die het nieuwe Raamplan Artsopleiding moet gaan opstellen en zal aandacht vragen voor dit onderwerp.
Achter overbehandeling gaat een groot aantal mechanismes schuil, die dit tot een heel complex probleem maken om aan te pakken. In 2015 beschreef de KNMG de mechanismes in het rapport Niet alles wat kan hoeft. Sinds die tijd is er meer aandacht gekomen voor palliatieve zorg, gezamenlijke besluitvorming en het voorkomen van overbehandeling.
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl