In de aanloop naar de verkiezingen zoomen we in op zorgthema’s in de verschillende (concept-)verkiezingsprogramma’s. Nu de verkiezingen dichterbij komen, volgen de partijen elkaar in rap tempo op met hun verkiezingsprogramma’s, zodat we in volgorde van verschijning steeds meer analyses zullen toevoegen. Deze analyses worden gemaakt door Van Oort & Van Oort Public Affairs en Communicatie in opdracht van de KNMG. De analyses bestaan uit een samenvatting op hoofdlijnen en een overzicht van relevante passages uit de (concept-)verkiezingsprogramma’s.
Op 20 september jl., heeft D66 als eerste partij haar concept-verkiezingsprogramma gepubliceerd. Dat de zorg een belangrijk maatschappelijk thema is, blijkt wel uit hoe uitgebreid D66 ingaat op zorgthema’s. Hierbij een samenvatting van hoofdpunten over de zorg.
Eén landelijk sectoroverstijgend hoofdlijnenakkoord
In plaats van sectorale hoofdlijnenakkoorden (zoals voor de medisch-specialistische zorg) wil D66 één landelijk sectoroverstijgend hoofdlijnenakkoord. D66 wil af van de status aparte die de zorguitgaven in de begrotingssystematiek hebben. D66 wil dat er meer ruimte komt voor patiënten en professionals om samen te beslissen over behandelingen. Hiernaast wil D66 af van de financiële prikkel om veel behandelingen uit te voeren. Alle medisch specialisten moeten daarom in loondienst van hun ziekenhuis gaan werken. D66 wil ook de administratieve lasten voor zorgprofessionals inperken. Tenslotte moet de rol van de huisarts belangrijker worden, zodat de medisch specialistische zorg zich kan richten op de echte complexe ziektebeelden. D66 streeft naar kleinere praktijknormen met minder patiënten per huisarts.
Grootschalige inzet op preventie
Gezond eten op scholen, meer beweging voor kinderen en stimuli voor werkgevers om aan de gezondheid van hun werknemers te werken. Dit wil D66 vergoeden vanuit het Zorgverzekeringsfonds. D66 wil een rookverbod bij sportparken, stadions en rond de ingang van ziekenhuizen en verpleeghuizen. En voor e-sigaretten moeten dezelfde regels gaan gelden als gewone sigaretten. Tenslotte pleit D66 voor een vaccinatieplicht voor kinderen die gebruik maken van kinderopvang als de vaccinatiegraad onder 90 procent daalt. Kinderopvangcentra moeten niet-gevaccineerde kinderen ook kunnen weigeren. De wettelijke taak van gemeenten om te werken aan de gezondheid van hun inwoners wordt versterkt.
Andere terugkerende thema’s
D66 wil de gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders verbeteren. Zorgaanbieders moeten vaker dezelfde e-Health toepassingen gaan gebruiken en D66 wil onderzoek doen naar de effectiviteit van ehealth apps. De patiënt moet expliciet regie krijgen over het delen van zijn medische gegevens. D66 wil hard optreden tegen zorgfraude bij Persoonsgebonden budgetten (pgb’s).
D66 wil dat hulp aan slachtoffers van huiselijk geweld, seksueel geweld en kindermishandeling op landelijk niveau wordt ingekocht als complexe jeugdhulp. D66 zet hiernaast in op betere vroegtijdige ondersteuning en hulp in kwetsbare gezinssituaties tijdens de eerste 1000 dagen van een kind. D66 wil investeren in transgenderzorg en zorg voor LHTBI+ en de wachtlijsten aanpakken. Huisartsen moeten de abortuspil kunnen verstrekken. En abortus moet voor elke vrouw vergoed blijven. D66 ziet gemeenten als de spil in de aanpak van kindermishandeling, preventie, opvoedingsondersteuning en voorlichting.
Op het terrein van passende zorg in de laatste levensfase, krijgt de initiatiefnota Voltooid Leven (ondanks het vertrek van Pia Dijkstra) een vervolg. D66 blijft ervoor pleiten dat het voor mensen van 75 jaar en ouder mogelijk wordt om hun leven te beëindigen als zij zelf hun leven voltooid achten. Ook is D66 van mening dat artsen in overleg met ouders de (juridische) ruimte moeten krijgen om actieve levensbeëindiging van ernstig zieke kinderen mogelijk te maken.
D66 in de peilingen
D66 heeft op dit moment 19 zetels in de Tweede Kamer. In de peilingen wordt de partij gemiddeld tussen 11 en 15 zetels toegekend.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
"Het levenseinde is een persoonlijk en gevoelig onderwerp. Zelfbeschikking en barmhartigheid zijn hierbij voor D66 leidende principes."
"D66 heeft het ‘Voltooid leven-wetsvoorstel’ ingediend. Het moet voor ouderen mogelijk zijn hun leven te beëindigen als zij zelf hun leven voltooid achten. Zorgvuldigheid staat daarbij voorop. In deze initiatiefwet gaat het om mensen van 75 jaar en ouder, waarbij het verzoek vrijwillig zonder enige druk van buitenaf, weloverwogen en duurzaam is. Mensen met een stervenswens moeten zich in de toekomst kunnen melden bij een speciaal opgeleide hulpverlener, de levenseindebegeleider. Samen kunnen zij tot een uiteindelijk besluit komen over het levenseinde."
"Uit recent onderzoek blijkt dat ouders van ernstige zieke kinderen en artsen behoefte hebben aan verruiming van de mogelijkheid van actieve levensbeëindiging van ernstig zieke kinderen. Bij een deel van de kinderen is er ondanks toepassing van alle mogelijkheden van palliatieve zorg sprake van ondragelijk en uitzichtloos lijden. D66 is van mening dat artsen in overleg met ouders de (juridische) ruimte moeten krijgen om deze moeilijke beslissingen over het levenseinde te kunnen nemen."
"Je gezondheid heeft grote invloed op je kansen in het leven. Maar steeds meer Nederlanders kampen met een chronische ziekte. Vaak heeft die te maken met hun omgeving of leefstijl, zoals bij diabetes, de chronische longziekte COPD, obesitas en hartfalen. Slechte luchtkwaliteit en een sociaal-economische achterstand hebben daar grote invloed op. Ook roken, alcoholgebruik, te weinig beweging en ongezonde voeding spelen een rol. Met medicatie kunnen we de symptomen van deze ziekten aanpakken, maar is dat het slimste om te doen? Het is beter om de ziektes te voorkomen en ze waar mogelijk te behandelen met leefstijlverandering. Dat is wetenschappelijk bewezen. De grote verschillen in (gezonde) levensjaren tussen Nederlanders per opleidingsniveau en inkomen zijn schokkend. Van gelijke kansen is geen sprake. Daarom wil D66 breed investeren in gezondheid: van maatregelen voor een schonere lucht tot gelijke kansen op fatsoenlijk betaald werk en een goede opleiding. Ook willen we een gezonde leefstijl laagdrempelig maken, met zoveel mogelijk oog voor ieders individuele vrijheid. We richten ons daarom in de eerste plaats op een gezonde start voor ieder kind."
Gezonde leefstijl
"Vrij om te kiezen voor een gezonde leefstijl."
"De beste kans op een gezond leven bestaat uit goed eten, voldoende bewegen, niet roken en weinig alcohol. Dat is de basis. Maar op dit moment is onze samenleving zo ingericht, dat ongezonde keuzes vaak aantrekkelijk zijn. Daar ligt de basis voor veel chronische ziekten. Nog altijd stoppen fabrikanten te veel suiker in hun producten en nog altijd zijn gezonde keuzes moeilijker voorhanden of duurder dan ongezonde alternatieven. D66 wil dat mensen zelf kunnen kiezen hoe ze leven. Daarom gaan we door met het preventie-akkoord, pakken wij fabrikanten aan die hun producten bewust ongezond of verslavend maken en verlagen we de drempels om gezonder te leven."
We verhogen de belasting op suikerhoudende dranken naar Brits voorbeeld. Het effect is dat fabrikanten frisdrank met minder suiker maken.
We maken afspraken met producenten over de maximale hoeveelheid zout, suiker en vet in producten. Als deze afspraken onvoldoende resultaat hebben, leggen we hier verplichtingen op.
We steunen de accijnsverhoging op tabak. Voor de verkoop van tabak en rookwaren wordt een vergunning verplicht. Deze vergunning kan alleen worden verleend aan tabaksspeciaalzaken. Daarmee willen we werken aan een rookvrije generatie.
"Voor e-sigaretten gaan dezelfde regels gelden als voor gewone sigaretten en we voeren een verbruiksbelasting in op e-sigaretten."
"In Nederland overlijden jaarlijks 2.000 à 3.000 mensen door meeroken. Om gezondheidsschade door meeroken tegen te gaan, kunnen rookverboden worden ingesteld bij sportparken, stadions en rond de ingang van ziekenhuizen en verpleeghuizen."
"De wettelijke taak van gemeenten om te werken aan de gezondheid van hun inwoners wordt versterkt. Gemeenten kunnen samen met GGD, zorgverzekeraars en welzijnsorganisaties sociale en medische problemen in samenhang aanpakken."
"Medische preventie wordt volledig vergoed vanuit het Zorgverzekeringsfonds. Dit kan grote gezondheidswinst opleveren bij bijvoorbeeld mensen met diabetes type II. Voor verzekeraars worden de kosten voor gecombineerde leefstijlinterventies achteraf vergoed, zodat zij zich niet geremd voelen te investeren."
"We bieden elk kind de kans om mee te doen aan sport, cultuur, muziek of het ontdekken van techniek en natuur. Scholen werken daarvoor nauw samen met plaatselijke verenigingen en bibliotheken. We geven ook elk kind het recht op een gezonde lunch. Alle activiteiten worden zoveel mogelijk op en via de school en de opvang aangeboden."
"Consumenten gaan de ware prijs betalen voor hun voedsel via een duurzaamheidsheffing op vlees. Zo worden de werkelijke kosten voor het milieu, de natuur en de luchtkwaliteit meegerekend in de prijs. Met de opbrengsten stimuleren we de omslag naar kringlooplandbouw en een gezond voedingspatroon door stimulering van schoolfruit en gezonde schoollunches."
"We voeren een verbruiksbelasting op vlees in. Met de opbrengsten stimuleren we de transitie naar kringlooplandbouw en een gezond voedingspatroon door stimulering van schoolfruit en gezonde schoollunches."
Sport
"Alle kinderen moeten de kans krijgen om een gezonde en actieve levensstijl te ontwikkelen. Als dit op jonge leeftijd al normaal is, is het makkelijker dit een leven lang vol te houden."
"Kinderen krijgen op school minimaal twee uur per week bewegingsonderwijs door een vakdocent (zie ‘Een rijke schooldag voor elk kind’). Daarnaast krijgen alle kinderen voldoende mogelijkheden om bij hun school buiten te spelen."
"We stimuleren werkgevers bij te dragen aan de gezondheid en inzetbaarheid van hun werknemers. Dit kan met beweeg- en vitaliteitsprogramma’s, maar ook door actief de fiets voor woonwerkverkeer te stimuleren."
"We stimuleren dat er meer sportaanbod- en mogelijkheden komen voor ouderen om (samen) te bewegen. Dat zorgt voor minder fysieke en mentale klachten en het remt de vraag naar medische zorg. Door regelmatig te bewegen zitten mensen op leeftijd beter in hun vel en onderhouden ze meer sociale contacten."
"Een groene omgeving waarin beweging wordt gestimuleerd, levert een bijdrage aan de gezondheid van alle Nederlanders. Gemeenten mogen zelf kijken hoe zij verdere invulling geven aan dit beleid, waarbij gebruikers van de openbare ruimte worden betrokken."
"We stimuleren dat ‘gezondheid’ onderdeel wordt van bestemmings- en bouwplannen van gemeenten. Hoe gemeenten dit uitvoeren, ligt bij de lokale overheid. Deze investeringen in de openbare ruimte wegen op de lange termijn ruimschoots op tegen de kosten. Bovendien beperken ze de stijgende zorgkosten."
Vaccinatie
"Ouders die hun kinderen niet laten vaccineren, nemen levensgevaarlijke risico’s met hun kinderen en met de kinderen van anderen. Door een hogere vaccinatiegraad, wordt de kans op uitbraken van infectieziekten kleiner. Kinderopvangcentra krijgen daarom de mogelijkheid om nietgevaccineerde kinderen te weigeren. Als de vaccinatiegraad onder de 90 procent daalt, willen wij een vaccinatieplicht voor kinderen die gebruik maken van kinderopvang."
Persoonsgegevens in de zorg
"De zorg digitaliseert snel. Dat is een goede zaak voor patiënten. Zij moeten helaas nog veel te vaak met hun dossiers onder de arm van ziekenhuis naar ziekenhuis of zelfs van afdeling naar afdeling lopen. De coronacrisis heeft laten zien dat het ook anders kan, met meer en betere digitale zorg. In de toekomst moeten zorgaanbieders op grote schaal kiezen voor dezelfde eHealth-toepassingen en resultaten en verbeteringen met elkaar delen. Het is het meer dan waard om daarnaast te investeren in het extra helpen van minder zelfredzame patiënten. Zeker in krimpregio’s biedt digitalisering dan kansen om de medische zorg in sneller tempo dichterbij de patiënt te brengen."
"Patiënten moeten op een veilige manier, via apps en digitale consulten, zorg op afstand kunnen krijgen. We bevorderen dat zorgaanbieders vaker voor dezelfde (digitale) eHealth-toepassingen kiezen."
"In deze nieuwe vormen van zorg spelen data een grote rol. Dat betekent dat de ICT van zorgaanbieders een veilige uitwisseling van gegevens mogelijk moet maken. Organisaties die toegang tot deze data hebben en gebruiken moeten buiten alle twijfel betrouwbaar zijn. Mensen moeten duidelijke informatie krijgen wat er met hun data gebeurt. Juist gezien de opkomst van apps en andere digitale hulpmiddelen is het belangrijk dat de patiënt eigenaarschap van het medisch dossier houdt. De patiёnt houdt expliciet de regie over de vraag in hoeverre persoonsgegevens worden gebruikt en gedeeld."
"Wij pleiten voor het wettelijk vastleggen van de zwijgplicht en het verschoningsrecht voor derden. De toegang van private partijen tot medische persoonsgegevens leggen we aan banden."
"Zogenaamde biobanken, waarin lichaamsmateriaal en medische gegevens van patiënten en proefpersonen liggen opgeslagen, zijn belangrijk voor medisch-wetenschappelijk onderzoek. D66 wil een wettelijke regeling waarin de rechten, plichten en verantwoordelijkheden voor het gebruik van lichaamsmateriaal verankerd liggen. Zo weten donoren en onderzoekers wat wel en niet mag met lichaamsmateriaal. Specifieke aandacht is nodig voor de rechten van patiënten bij DNAanalyses, zodat mensen zeggenschap houden over hun genetische informatie."
"We stimuleren onderzoek naar preventie en onderzoek naar eHealth, door landelijke samenwerking in zogenaamde LivingLabs. Er zijn vele duizenden eHealth apps in omloop, maar slechts weinig zijn onderzocht op effectiviteit. Dit terwijl eHealth een grote rol kan spelen op het gebied van leefstijl en gezondheidsbevordering en tegelijkertijd meer regie bij de gebruiker legt. Toegankelijkheid is belangrijk, zodat ook laaggeletterden of mensen met beperkte digitale vaardigheden hiermee kunnen omgaan."
Kunstmatige intelligentie
"Ook binnen de gezondheidszorg is kunstmatige intelligentie in opkomst. Dit kan de werklast van professionals verminderen en de patiënt een betere behandeling opleveren. Maar op dit moment schiet de regelgeving over de omgang met persoonlijke datatekorten. Bedrijven gaan nu al partnerschappen aan met zorginstellingen om de data van patiënten te bemachtigen. Het is hoog tijd om hier scherpe regels voor op te stellen."
"D66 pleit voor een expliciete meldplicht voor zorginstellingen. Zodat aan patiënten op begrijpelijke wijze wordt uitgelegd hoe en op welke wijze hun (medische) data gebruikt wordt. Bij mogelijke datalekken moeten zij direct worden geïnformeerd."
"Bij de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie wordt het patiëntenbelang verplicht in een vroegtijdig stadium meegenomen. We willen een collegiale toetsing (peer review) op deze systemen en we werken aan een verplichte accreditatie door een onafhankelijke toezichthouder (bijvoorbeeld de Autoriteit Persoonsgegevens)."
Kindermishandeling
"De jeugdgezondheidszorg is de aangewezen partij om problemen te signaleren bij kwetsbare gezinnen. Betere vroegtijdige ondersteuning en hulp in kwetsbare gezinssituaties tijdens de eerste 1000 dagen vergroten de kansen van ouders en kinderen."
Zorgfraude
"We maken de overgang naar een systeem gebaseerd op de gedachte dat het zorgplan gelijk is aan de planning en de realisatie. Op basis van de facturen kan gemakkelijk gedeclareerd worden. Dit scheelt de pgb-houder veel administratieve handelingen."
"Tegenover deze versoepeling staan maatregelen om hard op te treden in het geval van fraude. Fraude via pgb’s door dubieuze bemiddelingskantoren en zorgaanbieders moet sterk verminderen. De opsporing van fraude moet zich richten op de bemiddelingsbureaus en zorgaanbieders in plaats van op de budgethouders zelf."
Kindermishandeling en huiselijke geweld
"Gemeenten houden de regie over de ambulante jeugdhulp, de jeugdbescherming en de jeugdreclassering. Ze zijn de spil in de aanpak van kindermishandeling, preventie, opvoedingsondersteuning en voorlichting."
"In Nederland worden jaarlijks 119.000 kinderen slachtoffer van mishandeling. Het is belangrijk dat de overheid leert van succesvol beleid in het buitenland. Hulp aan slachtoffers van huiselijk geweld, seksueel geweld en kindermishandeling dient op landelijk niveau te worden ingekocht als complexe jeugdhulp. Hulp is nodig voor slachtoffers, getuigen en plegers van geweld. Forensisch onderzoek bij kindermishandeling moet plaatsvinden in centra die daarin gespecialiseerd zijn. Dit wil D66 op landelijke schaal mogelijk maken."
"We investeren in de aanpak van geweld achter de voordeur. Via Veilig Thuis, maar ook met voldoende opvangplekken voor vrouwen en kinderen die niet veilig thuis kunnen wonen. Codewoorden waarmee geweld achter de voordeur gemeld kan worden bij bijvoorbeeld apotheken worden gemeengoed."
(Trans)gender
"D66 is tegen de benadering van transgenders als zieken in de zorg. Transgender-zijn is geen psychische afwijking. D66 wil zich blijvend inzetten voor de aanpak van de wachtlijsten voor transgenderzorg."
"Jonge intersekse kinderen moeten beschermd worden tegen niet-noodzakelijke medische behandelingen."
"We schaffen onnodige verplichte geslachtsregistratie af."
LHBTI+
"Suïcidepreventieprogramma’s gericht op LHBTI+ personen worden voortgezet."
"D66 wil meer aandacht voor de jeugdhulp en opvang van dak- en thuisloze LHBTI+ personen."
"Homogenezingstherapie wordt verboden."
Geboorteregeling
"De abortuspil wordt bij de huisarts beschikbaar."
"Abortus hoort niet in het strafrecht. Abortusartsen, maar zeker ook de vrouwen komen hierdoor in een kwaad daglicht te staan."
"D66 wil af van de wettelijk verplichte minimale beraadtermijn bij het afbreken van een zwangerschap. In plaats daarvan wil D66 dat er voor elke vrouw een zodanige beraadtermijn geldt als nodig is om, gegeven de omstandigheden, tot een weloverwogen besluit te komen."
"Een abortus moet voor elke vrouw vergoed blijven. Dat geldt ook voor prenatale screening (NIPT), waarmee aankomende ouders de informatie krijgen waarmee zij een keuze kunnen maken over het al dan niet afbreken van een zwangerschap."
Bijscholing
"Steeds meer Nederlanders worden ouder en zij maken een steeds groter deel uit van de bevolking. Daarom zullen vragen over het levenseinde steeds belangrijker worden. Of het nu gaat om euthanasie, palliatieve sedatie of het niet verder doorbehandelen. Dit gegeven moet terugkomen in de (bij)scholing van artsen waarbij de expertise van het Expertisecentrum Euthanasie gebruikt kan worden."
Samenspraak arts – patiënt
"D66 pleit voor meer tijd, ruimte en vertrouwen voor professionals en patiënten om samen tot oplossingen te komen. Samen beslissen heeft vele voordelen: mensen in de zorg voelen meer waardering en de patiënt krijgt meer keuzevrijheid en is tevredener."
"Dit vraagt om een herwaardering van het gesprek tussen patiënt en arts. Een behandeling hoort niet het enige doel te zijn. Ook als een arts alleen met een patiënt spreekt hoort daar een passende beloning tegenover te staan. Daarom herintroduceren we ‘kijk- en luistergeld’ dat voldoende dekkend is."
"De vergoeding van zorg moet daarnaast meer gebaseerd worden op de toegevoegde waarde voor de patiënt en niet op het aantal behandelingen."
Uitvoeren van vak
"Veel zorg die nu in ziekenhuizen gegeven wordt, kunnen mensen ook krijgen in de huisartsenpraktijk en gezondheidscentra of via wijkverpleging en e-health. Minder onnodige gespecialiseerde zorg betekent meer ruimte voor specialisten om zich te richten op de complexere zorg."
"De rol van de huisarts wordt belangrijker. We streven naar kleinere praktijknormen met minder patiënten per huisarts. Huisartsen krijgen dan meer tijd per patiënt."
"Artsen moeten zich kunnen richten op de best passende zorg. Er moet meer ruimte komen voor patiënten en professionals om echt samen te beslissen over behandelingen op basis van gelijke informatie, met voldoende tijd om hierover met elkaar in gesprek te gaan."
"Een financiële prikkel om veel behandelingen uit te voeren rijmt niet met het streven de best passende zorg te leveren. Daarom willen wij dat alle medisch specialisten in loondienst van hun ziekenhuis gaan werken."
"Tarieven moeten minder op productie worden gericht en meer op uitkomsten en kwaliteit van de behandeling."
"We willen de administratieve lasten inperken. Bij de bestrijding van de coronacrisis is het vertrouwen gegeven aan de professional. Dit moeten we vasthouden. Het werkplezier van zorgprofessionals is gebaat bij meer vertrouwen op hun professionaliteit en motivatie."
"Op dit moment sluiten sectoren zoals de huisartsenzorg en medisch-specialistische zorg eigen hoofdlijnenakkoorden met afspraken over de zorg die ze leveren. Wij willen één landelijk sectoroverstijgend hoofdlijnenakkoord om de samenwerking te bevorderen en het hokjes-denken te doorbreken."
Op 22 september 2020 heeft de Socialistische Partij (SP) het conceptverkiezingsprogramma ‘Stel een daad’ gepubliceerd. De leden van de SP bespreken de komende periode het conceptprogramma in de afdelingen. Op het congres in december wordt het programma vastgesteld.
Een ander zorgstelsel
In het voorwoord stelt de SP dat het tijd is om fundamentele keuzes te maken. ‘Hier en daar schaven’ is niet genoeg, vindt de partij. Het programma bevat geen grote verrassingen, maar bepleit wel grote veranderingen. Over het algemeen is de toon van het programma kritisch: wat de SP betreft moet er veel veranderen in Nederland, ook op het gebied van zorg. Het programma bevat daarentegen geen gedetailleerde plannen hóe die verandering plaats moet vinden.
De SP vindt dat de coronacrisis heeft aangetoond wat werkelijk van waarde is: de zorgverleners die naast het bed staan. Salarissen moeten omhoog en zorgverleners verdienen meer invloed. Meer waardering voor zorgmedewerkers is al langer een belangrijk punt van de SP.
Als vanouds uit de SP kritiek op de marktwerking in de zorg en wijst er op dat ‘partijen van rechts tot links van de zorg een markt maakten’. De SP bepleit een ingrijpende stelselwijziging in de zorg: een Nationaal ZorgFonds moet de plaats innemen van commerciële zorgverzekeraars. In 2017 was dit ook een belangrijk onderdeel van het verkiezingsprogramma. Verder verwijst de partij naar ‘zorgcowboys’ en vindt de SP dat we te afhankelijk zijn van farmaceutische multinationals.
Andere terugkerende thema’s Op het gebied van preventie geeft de SP aan overgewicht te willen bestrijden en de sociaaleconomische gezondheidsverschillen te willen verkleinen. De partij wil de belasting op gezonde voeding verlagen en preventieve middelen opnemen in het verzekerde pakket.
De SP pleit voor meer aandacht voor het voorkomen van eerwraak en huiselijk geweld. Slachtoffers van bedreiging en stalking moeten beter worden beschermd door gebiedsverboden.
De SP wil dat er een Commissie Digitalisering komt die de politiek gaat adviseren over maatschappelijke gevolgen van technologische ontwikkelingen.
De SP vindt dat ziekenhuizen gefinancierd moeten worden naar zorgbehoefte en niet meer per aantal verrichte handelingen. Ook wil de partij dat specialisten in loondienst gaan werken, zoals tijdens debatten al meermaals ingebracht door de woordvoerders.
De onderwerpen euthanasie en palliatieve sedatie worden niet behandeld in het programma.
SP in de peilingen
In de peilingen krijgt de SP 15 zetels. Op dit moment heeft de SP 14 zetels in de Tweede Kamer.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
Algemeen
"De coronacrisis heeft geleid tot veel leed en verdriet, maar toonde ook wat werkelijk van waarde is. Deze crisis maakt duidelijk waarom de publieke sector zo belangrijk is. Corona laat ook zien wie er in ons land echt toe doen. Dat zijn niet de ‘zorgcowboys’ die ons lieten stikken, maar de zorgverleners die naast het bed staan. Deze crisis laat bovendien zien hoe kwetsbaar we zijn, als we voor zaken als vaccins en medicijnen afhankelijk zijn van de multinationals. Ze toont de noodzaak aan van een fundamenteel andere politiek."
"De sociaaleconomische gezondheidsverschillen gaan we verkleinen. We zetten meer in op preventie, zoals het bestrijden van overgewicht. De belasting op gezonde voeding gaat omlaag. Preventieve middelen waarvan het nut is aangetoond komen voortaan in het verzekerde pakket. De mondzorg met preventieve controles voor kinderen wordt verbeterd, onder meer door het organiseren van een ‘halen brengdienst’."
"De digitale ontwikkelingen worden bepaald door een klein aantal bedrijven met grote commerciële belangen. Om beter inzicht te krijgen in de sociale gevolgen komt er een ‘Commissie-Digitalisering’ die de politiek gaat adviseren over de maatschappelijke gevolgen van technologische ontwikkelingen. Deze commissie gaat bovendien voorstellen doen voor aanvullende burgerrechten in het digitale tijdperk."
"Onze ouderen verdienen een waardige oude dag. Wachtlijsten voor verpleeghuiszorg zijn dan ook uit den boze. We willen dat de ouderen voortaan kunnen kiezen tussen goede zorg thuis, of voor een fijne plek in een kleinschalig Zorgbuurthuis. Daar is bovendien een inloopfunctie voor de hele buurt. Ook de ouderen met een beginnende zorgbehoefte krijgen het recht te kiezen voor de ondersteuning van het Zorgbuurthuis."
"Meer aandacht is nodig voor het voorkomen van eerwraak en huiselijk geweld. Door een programma tegen seksisme, huwelijksdwang en eer-gerelateerd geweld. En vóór de zelfbeschikking van vrouwen. Slachtoffers van bedreiging en stalking moeten beter worden beschermd, door contact- en gebiedsverboden. Discriminatie van vrouwen en homoseksuelen in welke religieuze gemeenschap ook pakken we aan."
"Voor een goede integratie krijgen statushouders en migranten zo snel mogelijk onderwijs in taal en voor de inburgering, met aandacht voor de grondwettelijke rechten en plichten die we in ons land kennen. Een specifiek integratiebeleid komt er voor mensen met grote afstand tot onze samenleving, zodat problemen als taal en werkloosheid, maar ook eer-gerelateerd geweld en genitale verminking worden aangepakt."
"De hoge uitstroom van personeel uit de zorg wordt gestopt, in de zorg wordt niet de winst, maar goed werkgeverschap leidend. De salarissen gaan omhoog en zorgverleners krijgen meer invloed om onzinnige regels en bureaucratie te schrappen. We brengen de menselijke maat terug in de zorg en herstellen het vertrouwen in de beroepskrachten. Niet verzekeraars maar verzorgenden stellen vast welke zorg nodig is."
"Elke regio in Nederland verdient een volwaardig ziekenhuis, ook voor alle spoedeisende zorg in een ziekenhuis (waaronder ook acute verloskunde). Er verdwijnen geen ziekenhuizen of afdelingen en daar waar nodig gaan reeds gesloten afdelingen weer open. Ziekenhuizen worden voortaan gefinancierd naar zorgbehoefte en niet meer per aantal verrichte handelingen. Specialisten gaan in loondienst werken."
In het voorwoord wijst het CDA erop dat dit programma door de coronacrisis geen klassiek verkiezingsprogramma is. Niet alles is tot drie decimalen achter de komma uitgerekend omdat dit volgens de partij niet past bij de grote keuzes die voorliggen in deze tijd. Het CDA spreekt daarom over een ‘veranderagenda’. De titel van het programma ‘Zorg voor elkaar’ legt het CDA uit, slaat terug op de grondbeginselen van de christendemocratie: solidariteit, gespreide verantwoordelijkheid, publieke gerechtigheid en rentmeesterschap.
Bescherming van onze families en gezinnen
Van oudsher is het gezin een belangrijk onderwerp voor het CDA. Volgens het CDA is het gezin de hoeksteen van onze samenleving. Het verkiezingsprogramma begint met het hoofdstuk ‘We beschermen wat ons het meest dierbaar is: onze families en gezinnen’. In dit hoofdstuk wordt ook aandacht besteed aan de zorg voor ouderen. Zo zegt het CDA over de laatste levensfase dat iedere fase van het leven waardevol is, ook als de laatste levensfase gepaard gaat met gebreken of gezondheidsklachten. De samenleving moet er voor ouderen zijn met goede zorg, ondersteuning en aandacht voor zingevingsvragen. Daarnaast pleit de partij voor meer ruimte en tijd voor het gesprek tussen ouderen, hun familie en mensen in de zorg over de vraag welke zorg het beste is. Kwaliteit van leven gaat over veel meer dan alleen de vraag wat medisch mogelijk is, aldus het CDA .
Meer zorg vanuit regio
De regio is een belangrijk onderwerp in het verkiezingsprogramma. Dit is ook terug te zien in de paragraaf over de zorg. Zo wil de partij de rol van regioziekenhuizen versterken. Het CDA pleit voor een duidelijk onderscheid tussen regio ziekenhuizen en gespecialiseerde topcentra. De basiszorg moet volgens de partij aan de regioziekenhuizen worden overgelaten.
Het CDA is tegen marktwerking in de zorg en wil af van ‘ingewikkelde aanbestedingen, verkeerde financiële prikkels en productietargets’. Volgens het CDA moeten winstuitkeringen in de zorg worden verboden en moeten medisch specialisten in loondienst van het ziekenhuis komen. Daarnaast wil de partij de werkdruk in de zorg verlagen door te zorgen voor voldoende personeel en minder administratieve rompslomp.
Gezond eten, sporten en niet roken
De partij wil in de komende regeerperiode meer werk maken van preventie. Met preventie is nog veel gezondheidswinst te behalen volgens het CDA. Met meer aandacht voor gezond eten, sporten en niet-roken kan de kwaliteit van leven worden vergroot en de druk op de zorg worden verlaagd. De partij wil bekende sporters inzetten om een gezonde levensstijl te promoten.
Om preventie te bevorderen wil het CDA maxima aan de hoeveelheid toegevoegde suiker en zout in voedselproducten en moeten kinderen beter beschermd tegen invloeden van commercie en marketing, slechte voeding en verslaving. Verder pleit het CDA voor buurtsportcoaches die laagdrempelige sport- en bewegingsactiviteiten in de wijk aanbieden voor mensen die door armoede of andere belemmeringen weinig of niet sporten.
Opwaardering beroep van verpleegkundige
In het programma is veel aandacht voor verpleegkundigen. Het CDA wil een “flinke opwaardering” van het beroep van verpleegkundige. Het CDA wil dat hun salaris wordt verhoogd. Daarnaast kunnen verpleegkundig specialisten, physician assistants en praktijkondersteuners taken overnemen van medisch-specialisten en huisartsen. Als het aan de christendemocraten ligt, komt er in elke instelling een verpleegkundige in een bestuurlijke rol van chief nursing officer.
Stimuleren van innovatie
Het CDA wil innovatie in de zorg stimuleren. Nieuwe behandelingen, videoconsults en het gebruik van data en nieuwe technologie bieden volgens de partij nieuwe mogelijkheden om de zorg voor patiënten te verbeteren, het werk van professionals te ondersteunen en kosten te besparen. De partij benadrukt het belang van duidelijke richtlijnen voor de bescherming van medische gegevens.
In de peilingen
In de peilingen kan het CDA rekenen op 12 tot 14 zetels. Op dit moment heeft het CDA 19 zetels in de Tweede Kamer.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
Algemeen
"Bij geboorte, ziekte en de laatste levensfase zijn wij het meest kwetsbaar en afhankelijk van de aandacht en liefde van anderen. Op die momenten wil iedereen de beste zorg en ondersteuning van de mensen in de zorg. Aan hen vertrouwen we het kostbaarste in ons leven toe: onze gezondheid. Zorg voor elkaar is hun dagelijks werk."
"Alle mensen in en rond de zorg leveren een ongelooflijke prestatie in de aanpak van het coronavirus. Dag en nacht zijn ze in touw voor de zorg voor patiënten, de verzorging van onze ouderen en de zoektocht naar een vaccin. Tegelijk zien we ook hoe kwetsbaar de zorg is in tijden van crisis. Meer dan ooit beseffen we hoe kostbaar onze gezondheid is en dat we altijd met elkaar de verantwoordelijkheid dragen om de zorg voor iedereen beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar te houden."
"Zorg is een basisrecht. Dat betekent dat zorg voor iedereen beschikbaar moet zijn. Dat geldt voor de gezondheidszorg, maar ook voor de zorg voor ouderen, mensen met een beperking en mensen die psychische zorg of jeugdzorg nodig hebben."
"Om te garanderen dat goede zorg ook voor iedereen bereikbaar is versterken wij de rol van regioziekenhuizen. We zorgen voor voldoende personeel door het werk aantrekkelijker te maken en meer ruimte te laten voor hun eigen professionaliteit."
"We worden met elkaar steeds ouder. Dat is iets om dankbaar voor te zijn. Het betekent ook dat de vraag naar zorg flink zal stijgen en dat zet de zorg onder druk. De grote opgave voor de komende jaren is om met elkaar te zorgen dat de zorg van hoge kwaliteit blijft, en voor iedereen toegankelijk en betaalbaar. Voor iedere portemonnee. We maken werk van preventie en het voorkomen van zorg. Met innovatie en digitalisering maken we menskracht vrij voor de zorg die alleen door mensen kan worden gedaan. En we gaan de zorg anders en beter organiseren: met minder marktwerking en meer samenwerking en de keuze voor zinnige zorg in het belang van de patiënt."
"In de laatste levensfase wordt de kwetsbaarheid een grotere zorg in het dagelijks leven. Zorgen over je gezondheid of veiligheid kunnen leiden tot een gevoel van afhankelijkheid. Die fase kan confronterend zijn, maar mag in onze samenleving nooit leiden tot een gevoel tot last te zijn. Ouder worden is de kroon op een lang leven en daarmee net zo waardevol als de rest van het leven daarvoor."
"Iedere fase van het leven is waardevol, ook als de laatste levensfase gepaard gaat met gebreken of gezondheidsklachten. Die kwetsbaarheid hoort bij het leven en juist dan moeten we er voor ouderen zijn met goede zorg, ondersteuning en aandacht voor zingevingsvragen."
"Kwaliteit van leven gaat over veel meer dan alleen de vraag wat medisch mogelijk is. Daarom willen wij meer ruimte en tijd voor het gesprek tussen ouderen, hun familie en de mensen in de zorg over de vraag welke zorg het beste is."
"Wij houden de zorg voor iedereen bereikbaar, beschikbaar en betaalbaar door de zorg beter te organiseren, te blijven innoveren en meer te investeren in preventie en gezondheid. Wij houden het eigen risico gelijk en versterken de zorg dichtbij huis en in de regio."
"Met preventie is nog veel gezondheidswinst te behalen. Positieve gezondheid, preventie en meer aandacht voor gezond eten, sporten, overgewicht en niet-roken vergroten de kwaliteit van leven en verlagen de druk op de zorg."
"We zetten in op actieve gezondheidspreventie met een laagdrempelig advies over gezond leven en bewegen. Voor een gezondere voeding komen er maxima aan de hoeveelheid toegevoegde suiker en zout in voedselproducten."
"Wij willen regionale preventiefondsen waarin gemeenten, zorgkantoren, verzekeraars en zorgorganisaties gezamenlijk investeren in preventie en gezond leven en vervolgens gezamenlijk delen in de opbrengsten van lagere zorgkosten."
"Sport en gezondheidspreventie zijn een gouden koppel. Wij willen bekende sporters inzetten als ambassadeur voor een gezonde levensstijl en gaan sportverenigingen meer betrekken bij het preventiebeleid."
"Wij zorgen dat de buurtsportcoaches hun werk kunnen blijven doen. Zij bieden laagdrempelige sport- en bewegingsactiviteiten in de wijk voor mensen die door armoede of andere belemmeringen weinig of niet sporten. De coaches hebben in het bijzonder oog voor de (talent)ontwikkeling van kinderen en jongeren."
"Wij willen kinderen beter beschermen tegen ongewenste en ongezonde invloeden van commercie en marketing, slechte voeding en verslaving. Marketing gericht op kinderen en in-game aankopen in online games voor kinderen worden aangepakt. Onlinekanalen komen onder het regime van de Kijkwijzer en er komt meer aandacht voor de opvoeding in de ‘digitale wereld’."
"Wij willen duidelijke richtlijnen voor de bescherming van medische gegevens. Als patiënt ben je altijd zelf de baas over je eigen medische dossier. Jij bepaalt wanneer en met wie gegevens over jouw gezondheid kunnen worden gedeeld."
"Wij stimuleren voluit de innovatie in de zorg. Nieuwe behandelingen, videoconsults met je arts en het gebruik van data en nieuwe technologie bieden heel veel nieuwe mogelijkheden om de zorg voor patiënten te verbeteren, het werk van professionals te ondersteunen en kosten te besparen."
"Goede ouderenzorg is een kwestie van beschaving. We breiden het aantal verpleeghuizen uit voor de liefdevolle zorg aan de meest kwetsbare ouderen. Daarnaast zorgen we voor een gevarieerd aanbod van nieuwe vormen van wonen en zorg. Ook in de ouderenzorg kan innovatie het zware werk voor de verzorgenden verlichten, waardoor er meer tijd en aandacht is voor de ouderen en de uitval van personeel wordt beperkt."
"Eenzaamheid blijft een serieus risico voor ouderen die om zich heen steeds meer mensen zien wegvallen. We zetten het landelijke Actieplan ‘Een tegen eenzaamheid’ voort en stimuleren lokale initiatieven die samenhangen met de nationale diensttijd voor jongeren."
"De toename van het aantal incidenten rond straatintimidatie, intolerantie en geweld tegen homo’s, antisemitisme en andere vormen van onverdraagzaamheid leidt tot grote spanningen in die gemeenschappen. Wij willen de aangiftebereidheid vergroten en een strenge aanpak van alle vormen van intolerantie en geweld tegen bevolkingsgroepen."
"Wij treden streng op tegen seksueel misbruik, intimidatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag, waarbij geen sprake is van vrijwilligheid of gelijkwaardigheid. Om de misstanden en mensenhandel in de prostitutie beter te kunnen aanpakken zijn wij voor de invoering van het Zweedse gelijkheidsmodel, waarbij het kopen van seks strafbaar wordt gesteld."
"Voor de ziekenhuiszorg gaan we een duidelijk onderscheid maken tussen regioziekenhuizen en gespecialiseerde topcentra. Voor de belangrijkste basiszorg kan iedereen dichtbij in het eigen regioziekenhuis terecht. De gespecialiseerde topcentra - waaronder de universitair medische centra - concentreren zich op hoogspecialistische zorg, onderwijs en onderzoek. Zij laten de basiszorg over aan de regioziekenhuizen."
"Omdat niet alle zorg in de praktijk ook leidt tot een betere gezondheid, kiezen wij nadrukkelijk voor zinnige zorg, waarbij het belang van de patiënt voorop staat. Zinnige zorg betekent een rem op overbehandeling en onbewezen behandelingen, omdat minder zorg soms beter en sowieso minder belastend is voor de patiënt."
"De zorg is geen markt, maar mensenwerk. Het belang van de patiënt staat altijd voorop. Daarom kiezen wij voor minder marktwerking en meer samenwerking als basis voor de zorg. Wij willen af van ingewikkelde aanbestedingen, verkeerde financiële prikkels en productietargets die alleen maar leiden tot onnodige behandelingen. Winstuitkeringen in de zorg worden verboden en medisch specialisten komen in loondienst."
"Wij willen een flinke opwaardering van het beroep van verpleegkundige. Zij verdienen een goed salaris dat aansluit bij de verantwoordelijkheden die ze dragen, maar ook meer zeggenschap over hun eigen werk en dus minder regels en afvinklijstjes. In de directie van elke instelling komt een verpleegkundige in een bestuurlijke rol van chief nursing officer."
"Wij zorgen dat meer taken van medisch-specialisten en huisartsen kunnen worden overgenomen door verpleegkundig specialisten, physician assistants en praktijkondersteuners. Dit is goed voor de continuïteit van de zorg en leidt tot meer aandacht voor de patiënt."
"Wij verlagen de werkdruk in de zorg door te zorgen voor voldoende personeel en minder administratieve rompslomp. Met schrapsessies zetten we het mes in onnodige regels en geven we meer vertrouwen aan de zorgprofessional."
In het verkiezingsprogramma van Groen Links spreekt partijleider Jesse Klaver van een ‘helder groen en modern links’ programma. In het voorwoord stelt hij dat GroenLinks deel wil uitmaken van een ‘zo links mogelijke’ nieuwe regeringscoalitie.
Zorg is een publiek en geen marktbelang
Ten aanzien van de zorg benadrukt GroenLinks dat de coronacrisis heeft laten dat de zorgsector van levensbelang is voor de samenleving. Door de coronacrisis is volgens GroenLinks duidelijk geworden dat samenwerking en het publieke belang in plaats van het belang van de markt en de aandeelhouders voorop moet staan.
GroenLinks wil de maandelijkse zorgpremie verlagen en het eigen risico afbouwen. Tegelijkertijd moeten de belastingen omhoog om daaruit de zorgkosten te betalen. De zorgtoeslag kan dan worden afgeschaft – het toeslagenstelsel heeft met de kinderopvangtoeslagaffaire een flinke deuk opgelopen, waardoor partijen zijn gaan nadenken over een alternatief voor o.a. de zorgtoeslag.
GroenLinks is van mening dat geen enkele zorgorganisatie of zorgverzekeraar met publiek geld winst mag uitkeren. Ook wil de partij dat medisch specialisten in loondienst komen en onder de Wet normering topinkomens gaan vallen. Aan de andere kant wil GroenLinks de lonen van ‘gewone’ werkers in de zorg verhogen.
Preventie betalen uit het zorgbudget
Groen Links wil dat een vast percentage van de regionale zorgbudgetten aan preventie wordt besteed. Ook wil GroenLinks de accijnzen op tabak verhogen en parken, speeltuinen en terrassen rookvrij maken om een rookvrije generatie te realiseren. Scholen krijgen een belangrijke rol op het gebied van preventie. Zo wil GroenLinks dat kinderen gratis schoolfruit krijgen en zwemles onderdeel wordt van het basisonderwijs. Ook wil GroenLinks de btw op groente en fruit afschaffen. Hiernaast wil de partij de maximale hoeveelheid zout, verzadigd vet en suiker in junkfood normeren, een suikertaks invoeren voor frisdrank en alle verpakkingen een nutri-score geven die aangeeft hoe gezond een product is.
Zonder bedenktijd een abortuspil via de huisarts
In de huidige kabinetsperiode kwamen Ellemeet (GroenLinks) en Ploumen (PvdA) al met wetsvoorstellen om de abortuspil beschikbaar te maken bij de huisarts en de bedenktijd bij abortus af te schaffen. Deze plannen komen ook terug in het verkiezingsprogramma. Daarnaast staat in het programma dat abortus uit het Wetboek van Strafrecht moet worden gehaald en de pil vergoed moet worden door het basispakket. Ook wil de partij hard optreden ‘tegen intimiderende demonstranten bij abortusklinieken’.
Stervenshulp voor iedereen die zijn leven voltooid acht
Groen Links pleit voor stervenshulp aan iedereen die zijn leven voltooid acht (red: dit gaat verder dan D66 die pleit voor stervenshulp aan 70-plussers)
In de peilingen
GroenLinks wordt ingeschat op 13 zetels. Op dit moment heeft GroenLinks 14 zetels in de Tweede Kamer.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
Algemeen/ coronacrisis
"Dinsdag 17 maart, acht uur ’s avonds. Drie minuten applaus. Een indrukwekkend eerbetoon aan de zorgprofessionals die zich tijdens de coronacrisis met hart en ziel inzetten voor hun patiënten. Aan al die verpleegkundigen, verzorgenden, schoonmakers en artsen die onder zware druk de zorg overeind houden. Die mensenlevens redden. Heel Nederland ziet met hoeveel betrokkenheid, inzet en professionaliteit ze dagelijks hun werk doen."
"De coronacrisis laat nog meer zien. Concurrentie tussen zorgverzekeraars, zorgorganisaties en zorgprofessionals maakt plaats voor samenwerking. Ziekenhuizen wisselen materiaal en medewerkers uit en nemen patiënten van elkaar over. De overheid durft in te grijpen in het verdienmodel van de farmaceutische industrie. Alles wordt uit de kast getrokken om zieke patiënten de zorg te geven die ze nodig hebben. Het publieke belang van goede zorg staat boven het belang van de markt en de aandeelhouders."
"Meer dan ooit ziet Nederland de zorg als een sector die van levensbelang is voor onze samenleving. Meer dan ooit ziet Nederland: het kan anders. Ook na de coronacrisis. Zorg hoeft niet te gaan over marktwerking, productiecijfers, eindeloze registraties, kiezende consumenten en miljardenwinsten voor farmaceuten. Zorg kan en moet gaan over samenwerking tussen organisaties, solidariteit tussen mensen die ziek en gezond zijn en waardering voor professionals. Goede zorg vraagt om een krachtige overheid die zorg garandeert voor wie dat nodig heeft en die een einde maakt aan de groeiende gezondheidsverschillen tussen rijk en arm. Dat is de zorg waar GroenLinks voor staat."
"Bij individuele vrijheid hoort zelfbeschikking bij het levenseinde. Hierbij weegt het eigen oordeel over het lijden en niet meer willen leven zwaar. Dit verankeren we in de wet: iedereen die ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, lichamelijk of geestelijk, kan een beroep doen op het recht op zelfbeschikking."
Gezonde leefstijl
"Voorkomen is beter dan genezen. Of het nu gaat om schulden, geestelijke gezondheid of problematisch overgewicht, het is cruciaal om problemen aan te pakken voordat mensen gezondheidsproblemen krijgen. Daarom besteden we een vast percentage van de regionale zorgbudgetten aan preventie. Daarmee investeren we in betere samenwerking binnen en buiten de zorg en in hulpverlening op plaatsen waar problemen het eerst kunnen worden gesignaleerd. Bijvoorbeeld met maatschappelijk werkers bij de huisarts en op school en lichamelijke screenings in de ggz."
"We bouwen aan een rookvrije generatie door de accijnzen op tabak te verhogen en parken, speeltuinen en terrassen rookvrij te maken. Tabak wordt niet meer in supermarkten verkocht maar in aparte winkels. We dringen op jongeren gerichte alcoholmarketing en fastfoodmarketing terug."
"Sporten is gezond en brengt mensen met verschillende achtergronden, leefstijlen en mogelijkheden samen. We ondersteunen sportverenigingen en garanderen de toegang tot sport voor kinderen, gezinnen met een kleine beurs en mensen met een beperking. Zwemles wordt weer een standaard onderdeel van het basisonderwijs."
"We voeren een eerlijke vleesprijs in waarin alle kosten van vlees zijn doorberekend. Dus ook de klimaat- en natuurschade. De opbrengsten gebruiken we voor het steunen van boeren in de omschakeling naar natuur-inclusieve landbouw. We maken groente en fruit goedkoper door het schrappen van de btw."
"Leerlingen op de basisschool krijgen gratis schoolfruit. Op scholen verdwijnen de snoep- en frisdrankautomaten en worden gezonde maaltijden aangeboden. We normeren de maximale hoeveelheid zout, verzadigd vet en suiker in junkfood en voeren een suikertaks in voor frisdranken. Alle verpakkingen krijgen een nutri-score die aangeeft hoe gezond een product is."
Persoonsgegevens in de zorg
"De overheid moet controleerbaar zijn. We vervangen de Wet openbaarheid van bestuur door Wet open overheid waarbij de norm is dat data van de burger is en niet van de overheid. Publieke data zijn openbaar toegankelijk en te gebruiken door iedereen. Overheden bevorderen en gebruiken open standaarden, vrije en opensourcesoftware en open hardware. We stellen een nationaal coördinator dataverzameling aan en zorgen voor meer capaciteit bij de Autoriteit Persoonsgegevens om onze privacy te beschermen en illegale datahandel te bestrijden."
Abortus
"GroenLinks staat voor individuele vrijheid in een zorgzame samenleving. Mensen krijgen de regie over hun eigen zorg, waar mogelijk met een persoonsgebonden budget. We halen abortus uit het Wetboek van Strafrecht, schaffen de verplichte bedenktijd af, maken de abortuspil beschikbaar bij de huisarts en brengen anticonceptie in het basispakket. We investeren in toegankelijke hulpverlening voor mensen die een abortus laten verrichten en treden hard op tegen intimiderende demonstranten bij abortusklinieken."
Seksueel geweld en huiselijk geweld
"We lanceren een nationaal actieplan tegen seksueel geweld. De Centra Seksueel Geweld worden uitgebreid; ze combineren psychologische begeleiding voor zedenslachtoffers met het veiligstellen van aanwijzingen om verdachten op te sporen en te vervolgen. Agenten worden getraind om beter om te gaan met slachtoffers en daders van seksuele delicten. Slachtoffers krijgen sneller duidelijkheid over de voortgang in hun strafzaak en deze zaken blijven niet langer op de plank liggen. We vergroten de kennis over het tegengaan van seksueel misbruik in het onderwijs, bij (sport)verenigingen en in religieuze instellingen."
"Thuis moet voor iedereen een veilige plek zijn. We creëren meer plekken in de vrouwen- en mannenopvang. Slachtoffers van ernstig huiselijk geweld kunnen versneld toegang krijgen tot de opvang op aanwijzing van de politie en Veilig Thuis. We pakken huwelijksdwang en achterlating van kinderen voor een huwelijk in het buitenland aan door hogere straffen voor daders en zorgen voor goede voorlichting aan vrouwen en kinderen."
Ouderen
"We investeren in goede zorg voor onze ouderen. Er komen extra verpleeghuisplekken, passende seniorenwoningen en meer voorzieningen voor ouderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen. Mantelzorgers van thuiswonende ouderen geven we de ondersteuning die ze verdienen. Thuiszorgmedewerkers en wijkverpleegkundigen krijgen meer ruimte voor samenwerking met de huisarts, het ziekenhuis en sociale hulpverleners. In medische opleidingen en op de werkvloer komt meer aandacht voor persoonlijke ouderenzorg en goede zorg voor ouderen met een ongeneeslijke ziekte."
LHBTIQ+
"Om de positie van LHBTIQ+-mensen te versterken en discriminatie tegen te gaan, starten we een ambitieus LHBTIQ+-emancipatiebeleid. Hierbij is extra aandacht voor intersectionaliteit. Zogenaamde ‘conversie-therapieën’ worden verboden. We schaffen verplichte geslachtsregistratie bij de overheid af. Het wordt mogelijk om te kiezen voor een X op de identiteitspapieren en wijziging van de vermelding van geslacht kan zonder leeftijdsrestricties, deskundigenverklaring of oordeel van de rechter. Mensen die tijdelijk niet kunnen werken vanwege een geslachtsverandering krijgen recht op betaald verlof."
"In de asielprocedure wordt beter gekeken naar de risico’s die kwetsbare groepen, zoals LHBTIQ+-mensen en mensen met een beperking, lopen bij terugkeer na een afwijzing van het asielverzoek. Ook de risico’s die specifiek voor kinderen gelden – kinderarbeid, kindhuwelijken, kindsoldaten, meisjesbesnijdenis en kinderprostitutie – krijgen meer aandacht."
"Zorgprofessionals verdienen meer waardering. We verhogen de lonen en verbreden de loonschalen om meer doorgroeimogelijkheden te bieden. Professionals krijgen eigen middelen om de werkdruk en administratie aan te pakken. We stoppen met 5-minutenregistraties."
"Iedereen in Nederland, of je nu in Utrecht woont of in Hoogeveen, moet voor kleine medische ingrepen en spoedzorg terecht kunnen bij een ziekenhuis in de buurt. We financieren deze ziekenhuiszorg daarom op basis van beschikbaarheid voor inwoners en niet op basis van de hoeveelheid ‘zorgproductie’. Voor hoogspecialistische zorg gaan ziekenhuizen meer onderling samenwerken en de kennis en expertise bundelen zodat de kwaliteit van zorg verder verbetert."
"We schaffen de marktwerking in de zorg af. De zorgverzekeraars vormen we om tot publieke zorgfondsen. Samen met patiëntenorganisaties, zorgaanbieders en beroepsgroepen stellen ze voortaan in iedere regio één zorgplan met een regionaal zorgbudget op. Hierin staan afspraken over de organisatie en kwaliteit van de ouderenzorg, huisartsenzorg, wijkverpleging, GGZ-zorg en ziekenhuiszorg. Doordat zorgprofessionals niet meer te maken hebben met meerdere zorgverzekeraars zijn ze veel minder tijd kwijt aan administratie."
"Zorg en winst horen niet bij elkaar. Geen enkele zorgorganisatie of zorgverzekeraar mag nog met publiek geld winst uitkeren. Medisch specialisten komen in loondienst en gaan onder de Wet normering topinkomens."
Opvallend in het nieuwe verkiezingsprogramma van de VVD is het pleidooi voor een ‘sterke overheid’. Hiermee maakt de partij een verschuiving naar links. De overheid moet volgens de VVD ‘de rafelranden van het kapitalisme actief bijschaven om ervoor te zorgen dat onze liberale markteconomie werkt zoals het kapitalisme bedoeld is’. In het voorwoord beschrijft de partij dit verkiezingsprogramma als het ‘nieuwe verhaal van de VVD’. Daarbij worden drie ankerpunten genoemd: bijsturing van het kapitalisme is soms nodig om ervoor te zorgen dat liberalisme blijft werken voor de mensen, een sterke overheid is nodig om bescherming te bieden waar nodig en uitkomsten moeten rechtvaardig zijn en gebaseerd op wederkerigheid.
Concurrentie is goed voor de zorg, maar marktwerking geen doel op zich
Specifiek over de zorg valt op dat de VVD beargumenteert dat concurrentie tussen aanbieders de zorg kan verbeteren, maar marktwerking geen doel op zich mag zijn. Doorgeschoten bureaucratie en marktwerking in de zorg kan er volgens de partij toe leiden dat de menselijke maat uit het oog wordt verloren.
De VVD pleit voor zorg die zoveel mogelijk dicht bij huis plaatsvindt. Daar staat tegenover dat ziekenhuizen zich kunnen specialiseren in complexe specialistische behandelingen. Om investeringen in betere zorg te stimuleren moet er volgens de VVD een uitzondering komen op het verbod op winstuitkering voor de medisch-specialistische zorg.
Meer in gesprek over complexe problematiek en levenskwaliteit
Volgens de VVD moeten artsen de ruimte krijgen om in gesprek te gaan met patiënten met complexe problematiek over de effectiviteit en effecten op levenskwaliteit van behandelingen en geneesmiddelen.
Iedereen een levenstestament en euthanasie bij kinderen
Als liberale partij benadrukt de VVD het belang van zelfbeschikking in de laatste levensfase. Zo pleit de partij voor een levenstestament waarin iedereen met zijn of haar huisarts afspraken kan vastleggen over de laatste levensfase. Ook wil de partij transparantie over de opvattingen van artsen over euthanasie. Tot slot wil de VVD vasthouden aan de uitbreiding van het Groninger Protocol, waardoor euthanasie voor kinderen tussen de één en twaalf jaar mogelijk wordt.
Aandacht voor preventie, maar niet opgelegd vanuit de overheid
Preventie wordt uitgebreid besproken in het programma. Zo pleit de partij voor het maken van afspraken met producenten van levensmiddelen en supermarkten over het gezonder maken van producten én het meer promoten van gezonde producten. Daarnaast wil de partij sport en bewegen stimuleren. Volgens de VVD moet elk kind de mogelijkheid krijgen om te sporten bij een vereniging en moet er een groter aanbod komen voor sport en beweging voor ouderen.
De VVD is nog steeds geen voorstander van een grote rol van de overheid. Gezond leven wordt niet opgelegd of geregeld door de VVD. Fiscale maatregelen die andere partijen noemen, zoals een btw-verlaging voor groenten en fruit of een suikertaks, neemt de VVD niet.
Vaccinatiegraad en antibioticaresistentie
De VVD besteedt veel aandacht aan het onderwerp vaccineren. Zo wil de partij een wettelijke plicht voor kinderopvangcentra om ongevaccineerde kinderen te weigeren wanneer er door een te lage vaccinatiegraad een ongecontroleerde verspreiding van infectieziektes dreigt. Ook moet het belang van vaccineren onder de aandacht worden gebracht onder laaggeletterden in Nederland. De VVD wil dat de Gezondheidsraad een onderzoek uitvoert naar de uitbreiding van het Rijksvaccinatieprogramma. Hierbij weegt volksgezondheid zwaarder dan kosteneffectiviteit volgens de partij. Ook is de VVD bezorgd over het overmatig antibioticagebruik waardoor er steeds meer resistente bacteriën ontstaan waartegen bestaande antibiotica niet meer werken. Daarom pleit de partij voor een Europees fonds voor gezamenlijke investering in de (Europese) ontwikkeling van vaccins, antibiotica en geneesmiddelen voor zeldzame ziektes.
Stimuleren digitale zorg
Digitalisering biedt volgens de VVD kansen. De VVD wil digitale zorg stimuleren, mits dit niet ten koste gaat van de kwaliteit. Het gebruik van medische data kan volgens de VVD ook worden ingezet voor preventie, bijvoorbeeld om het ziekteverloop te voorstellen of om de effectiviteit van behandelmethoden te evalueren. Hierbij benadrukt de partij het belang van betrouwbare digitale gegevensuitwisseling waarbij privacy hoog in het vaandel staat.
Meldplicht eergerelateerd geweld
Op het gebied van zorg voor kwetsbare patiënten noemt de VVD een meldplicht voor medewerkers in de zorg en het onderwijs bij het vermoeden van eergerelateerd geweld. Daarnaast wil de partij het uitvoeren, aanprijzen van en aanzetten tot maagdenvliesherstel verbieden.
In de peilingen
Het aantal zetels schommelt in de peilingen tussen de 39 en 45 zetels. Op dit moment heeft de VVD 32 zetels in de Tweede Kamer.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
Algemeen
"Aanpakken van problemen als gevolg van doorgeschoten marktwerking en doorgeschoten bureaucratie, zoals toegenomen regeldruk en registraties, declaratiedrang en zorgcowboys die sjoemelen met zorggeld. We verstevigen de voorwaarden rond kwaliteit en bedrijfsvoering voor startende en bestaande zorgorganisaties."
"Investeren in de zorg is een investering in de samenleving. Omdat iedereen daaraan bijdraagt hebben we ook de plicht om de zorg voor iedereen betaalbaar te houden en kritisch te kijken of alle zorg echt passend is. Ook moeten we gebruikmaken van de kansen die digitalisering biedt."
"Een robuust zorgsysteem is nodig om gezondheidscrises de baas te kunnen. Dat betekent dat we bereid zijn extra te investeren in flexibele reservecapaciteit, ook al zou het onder normale omstandigheden kostenefficiënter zijn om minder bedden te hebben of medicijnen allemaal in een lagelonenland te produceren."
"Het coronavirus heeft de Nederlandse samenleving ernstig ontwricht, ons sociale leven drastisch beperkt en ondanks ingrijpende maatregelen veel slachtoffers geëist. Over de hele wereld wordt gezocht naar medicijnen en vaccins om deze infectieziekte te bestrijden en te voorkomen. Wanneer dit lukt, is de dreiging van mondiale virusverspreidingen nog niet weg. In de toekomst kan Nederland geconfronteerd worden met nieuwe gezondheidscrises. Zo is er een toenemend risico op infectieziektes die van dier op mens kunnen overgaan en uitgroeien tot een pandemie. Omdat te weinig mensen hun kinderen laten vaccineren zijn er lokale uitbraken van ziektes als de mazelen. En door overmatig antibioticagebruik ontstaan steeds meer resistente bacteriën waartegen bestaande antibiotica niet meer werken. Nederland zal zich daarom moeten voorbereiden op een intensievere bescherming van de volksgezondheid en de aanpak van nieuwe gezondheidscrises. Dat vereist ook investeringen in preventie. Daarnaast gaat technologie een belangrijke rol spelen. Artsen kunnen bijvoorbeeld op afstand symptomen van patiënten monitoren, slimme horloges helpen bij de tijdige opsporing van ziektes, en via draagbare alarmsystemen kunnen ouderen snel hulp inschakelen."
"Een levenstestament waarin iedereen samen met zijn of haar huisarts afspraken kan vastleggen over de laatste levensfase, zoals het wel of niet behandelen, wel of niet reanimeren of vrijwillig levenseinde. Deze schriftelijke wilsverklaring biedt voldoende grond voor artsen om later naar te handelen."
"De mogelijkheid voor iedereen om zelf te kiezen voor een waardig levenseinde, mits dit volgens zorgvuldige procedures en eisen gebeurt."
"Transparantie over de opvattingen van artsen over euthanasie. Het is essentieel dat een arts en patiënt tijdig met elkaar praten over de wensen rondom het levenseinde, zodat een patiënt eventueel kan kiezen voor een andere arts en artsen niet hoeven mee te werken aan een procedure waar zij principiële bezwaren tegen hebben."
"Vasthouden aan uitbreiding van het Groninger Protocol, waardoor euthanasie voor kinderen tussen de één en twaalf jaar onder zeer strikte zorgvuldigheidseisen mogelijk wordt. Ook voor kinderen die ongeneeslijk ziek zijn en ondragelijk en uitzichtloos lijden, moet de keuze voor euthanasie beschikbaar zijn als er echt geen andere opties meer zijn."
Preventie
"Voorlichting over preventie rond een ongezonde levensstijl, met het Nationaal Preventieakkoord als leidraad. Hulp aan mensen die gezonder willen leven, onder andere door het verder ontwikkelen van zogenaamde ‘gecombineerde leefstijlinterventies’. "
"Stimuleren van sport, bijvoorbeeld door naschoolse opvang en sportclubs en zorgorganisaties en sportclubs met elkaar te laten samenwerken."
"Afspraken met producenten van levensmiddelen en supermarkten over het gezonder maken van producten én het meer promoten van gezonde producten."
"Meer gebruik van data door zorgverzekeraars om een ziekteverloop beter te voorspellen en daarmee beter in te zetten op preventie. Het delen van deze data door verzekerden stimuleren we door bijvoorbeeld het gratis aanbieden van wearables. Het gebruik van persoonlijke data mag alleen met toestemming."
"Toegang tot (geanonimiseerde) medische data voor onderzoekers om de effectiviteit van behandelmethoden te evalueren. De verantwoordelijkheid over deze gegevens en het gebruik ervan komt te liggen bij de umc’s en bijbehorende universiteiten."
Sport en bewegen"Met plezier bewegen en sporten is van onschatbare waarde voor een gezonde, duurzame en weerbare samenleving. De fysieke en mentale voordelen van sporten worden steeds belangrijker nu onze samenleving vergrijst en steeds meer mensen met chronische ziekten ouder worden. Het bevorderen van een actieve leefstijl en sporten verkleint het risico op ziekten, vergroot de mentale veerkracht en versnelt het herstelproces na een medische ingreep. Sport moet dan ook voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor mensen met een beperking. De coronacrisis heeft ons duidelijk laten zien wat het belang van gezondheid, fitheid en weerbaarheid is. We moeten gebruikmaken van de kracht van sport. De komende jaren zetten we in op:"
"Voldoende plekken om buiten te kunnen spelen en te sporten. Dat maakt sport en bewegen toegankelijk voor iedereen. Waar nodig helpen we gemeenten."
"De mogelijkheid voor ieder kind om te sporten bij een vereniging, door voldoende toegankelijkheid voor kinderen met een beperking en tegemoetkomingen voor ouders die de contributie niet kunnen betalen."
"Gastlessen van sportverenigingen op basisscholen en middelbare scholen met geld uit het sportakkoord."
"Een groter aanbod van sport en bewegen voor ouderen. Daarnaast is voor ouderen de sociale omgeving van de vereniging van belang om eenzaamheid tegen te gaan en om betrokken te blijven bij onze maatschappij."
"Meer sportevenementen in Nederland, omdat dit bijdraagt aan de motivatie om te gaan sporten en de samenleving verbroedert."
Vaccineren"De wettelijke plicht voor kinderopvangcentra om ongevaccineerde kinderen te weigeren wanneer er door een te lage vaccinatiegraad een ongecontroleerde verspreiding van infectieziektes zoals mazelen dreigt. Zo kunnen we onze kinderen beschermen."
"Het belang van vaccineren bij nieuwe ouders onder de aandacht brengen met duidelijke en ook voor de tweeëneenhalf miljoen laaggeletterden in Nederland begrijpelijke informatie."
"Onderzoek door de Gezondheidsraad naar uitbreiding van het Rijksvaccinatieprogramma, bijvoorbeeld met vaccins tegen meningokokken B. Volksgezondheid moet hierbij zwaarder wegen dan kosteneffectiviteit."
"Een Europees fonds voor gezamenlijke investering in de (Europese) ontwikkeling van vaccins, antibiotica en geneesmiddelen voor zeldzame ziektes. Ook investeert Nederland in onderzoek naar infectieziektes die van dier op mens kunnen overgaan en de risico’s die zij voor de volksgezondheid vormen. Daarmee stimuleren we onderzoek en ontwikkeling dat buiten crisistijd voor bedrijven onrendabel is."
Kwetsbare groepen"Beschermen van slachtoffers van huwelijksdwang, achterlating of genitale verminking. De rechter kan hiervoor een preventief beschermingsbevel afvaardigen. Bij signalen van uithuwelijking of genitale verminking kan een uitreisverbod worden opgelegd om te voorkomen dat iemand Nederland verlaat. Ook kunnen betrokkenen worden verplicht om iemand terug te halen naar Nederland. Bovendien versterken we de controle op Schiphol om signalen van ophanden zijnde genitale verminking te signaleren en te voorkomen."
"Aanpassen van het strafrecht zodat alle medeplichtigen aan eerwraak of onderdrukking zware straffen opgelegd krijgen."
"Verbieden van het uitvoeren, aanprijzen van en aanzetten tot maagdenvliesherstel. Dit voorkomt dat vrouwen onder druk worden gezet om een ‘bewijs’ van maagdelijkheid te verkrijgen of een maagdenvlieshersteloperatie te ondergaan."
"Een meldplicht voor eergerelateerd geweld voor medewerkers in de zorg en het onderwijs. Om (potentiële) slachtoffers van culturele onderdrukking of eerwraak te herkennen en te ondersteunen en te begeleiden naar hulp, komt er een landelijk dekkende online chat met hulpverlener."
"Meer tijdelijke huisverboden voor daders van kindermishandeling, zodat kinderen zelf in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven."
"Een verbod op conversietherapie bij homoseksualiteit en homogenezing. Het verbod geldt uitsluitend op conversie van homoseksualiteit, zo blijft een medische behandeling voor kinderen met genderdysforie mogelijk. Subsidies voor organisaties die conversietherapieën aanbieden worden per direct ingetrokken."
"Betrouwbare digitale gegevensuitwisseling tussen zorgverleners waarbij privacy hoog in het vaandel staat. Hiervoor kunnen lessen getrokken worden uit de coronacrisis. Het wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling is een eerste stap, waarna we dit willen uitbreiden naar uitwisseling tussen alle organisaties en tussen zorgverlener en patiënt."
"Experimenten waarbij verzekeraars zelf ook zorg kunnen aanbieden (verticale integratie), wanneer dit de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg verbetert. Ook moet de privacy van medische gegevens geborgd zijn."
"Aantrekkelijker werkomstandigheden voor het zorgpersoneel door hen meer autonomie, opleidingen, flexibelere roosters en doorgroeimogelijkheden te bieden."
"Een plek voor verpleegkundigen in het bestuur van zorginstellingen. Als mensen betrokken zijn bij belangrijke besluiten groeit hun werkplezier en verlaten ze minder snel de zorg."
"Zorg die zoveel mogelijk dicht bij huis plaatsvindt, en waar mogelijk zelfs digitaal. Ziekenhuizen kunnen zich specialiseren in complexe specialistische behandelingen."
"Uitgebreidere informatie voor patiënten met complexe problematiek over de effectiviteit en effecten op levenskwaliteit van behandelingen en geneesmiddelen, zodat zij samen met hun arts beter geïnformeerd kunnen beslissen of en welke behandeling wordt gestart. Artsen krijgen de ruimte om dit gesprek goed te kunnen voeren met hun patiënten."
"Stimuleren van digitale zorg. Zorgverleners kunnen, waar dit niet ten koste gaat van kwaliteit, zorg digitaal leveren. Hiervoor passen we de bekostiging aan, waarbij we ook digitale zorg bekostigen en de levering hiervan aantrekkelijker wordt. Dat komt de betaalbaarheid van zorg ten goede."
"Stimulering van investeringen in betere zorg. Voor de medisch-specialistische zorg en intramurale zorg komt daarom een uitzonderingen op het verbod op winstuitkering. Daarbij gelden wel voorwaarden, zoals solvabiliteit en goed bestuur."
Met dit verkiezingsprogramma neemt de PvdA definitief afstand van het beleid van Rutte-II. Vooral op de sociaaleconomische thema’s zoekt de PvdA toenadering tot GroenLinks en de SP. In het voorwoord van partijleider Asscher is te lezen dat de partij meer waardering en ruimte wil geven aan agenten, leraren en zorgmedewerkers. De PvdA wil dat samenwerking in plaats van concurrentie centraal komt te staan. Om de plannen in het programma te financieren vraagt de partij ‘eerlijke bijdrage van multinationals, vermogenden en grote vervuilers’.
Als belangrijkste waarden noemt de partij: bestaanszekerheid, vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en duurzaamheid.
Grote rol overheid bij preventie
Op het gebied van preventie komt de PvdA met veel voorstellen, met daarbij een grote rol voor de overheid. Zo wil de partij een verbod op marketing voor ongezonde producten gericht op kinderen. Om gezonde voeding te stimuleren wil de partij afspraken maken met de voedingsindustrie en strengere EU-regels voor de hoeveelheid suiker, zout en verzadigde veten en kunstmatige toevoegingen in voedsel. Bovendien pleit de partij voor een nultarief BTW op groente en fruit en een suikertaks.
Naast voeding is sport en bewegen een belangrijk thema in de paragraaf over preventie. Zo wil de partij dat mensen met een lage inkomen een gratis lidmaatschap van de sportschool krijgen en gym op iedere basisschool wordt gegeven. Ook bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen voor de gezondheid van hun personeel.
Medisch specialisten in loondienst
De PvdA is van mening dat sommige medische specialisten te veel verdienen. Daarom wil de partij dat specialisten in loondienst van het ziekenhuis gaan werken. Tegelijkertijd wil de PvdA de salarissen van artsen in opleiding wel verhogen.
Verplicht transparantieregister
De PvdA wil naar een verplicht (in plaats van zelfregulerend) transparantieregister voor financiële transacties tussen de industrie en zorgverleners.
Meer tijd bij de huisarts en multidisciplinaire samenwerking in de wijk
De PvdA pleit voor een langer huisartsenconsult. De partij wil dit mogelijk maken door in de bekostiging de rol van de verzekeraar te beperken en door extra geld uit te trekken. Naast een langer huisartsenconsult wil de partij ook investeren in gezondheidscentra waar huisarts, fysiotherapeut, wijkverpleging en thuiszorg met elkaar samenwerken. De PvdA wil dat medisch specialistisch ook spreekuur houden in deze centra.
Meer aandacht voor gender-sensitieve zorg en zorg voor intersekse personen
Volgens de PvdA behandelen de meeste artsen mannen en vrouwen nu nog gelijk. De PvdA wil meer aandacht voor gender-sensitieve zorg. Ook moet er meer aandacht komen voor cultureel diverse zorg, bijvoorbeeld door het gebruik van tussenpersonen om contact te leggen met moeilijke bereikbare doelgroepen.
Op het terrein van zorg voor kwetsbare patiënten vraagt de PvdA aandacht voor intersekse personen. Er moet volgens de PvdA een wettelijk verbod komen op medisch niet-noodzakelijke ‘feminiserende’ of ‘masculiniserende’ medische behandelingen van intersekse personen zonder hun eigen uitdrukkelijke toestemming.
Standpunt over zorg in de laatste levensfase ontbreekt
In tegenstelling tot veel andere partijen wordt in het programma van de PvdA niet gesproken over euthanasie of palliatieve sedatie.
In de peilingen
De PvdA wordt ingeschat op 13-15 zetels. Op dit moment heeft de PvdA in de Tweede Kamer 9 zetels.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
Algemeen
"Intussen lopen de mensen die zich met hart en ziel inzetten om ons te verzorgen - de verpleegkundigen en verzorgenden - op hun laatste benen. Daarbij zijn ze soms meer tijd kwijt met administratie en verantwoording dan met hun patiënten. Het marktdenken in de zorg is doorgeschoten. Wie is er nu echt goed geïnformeerd om zelf het ziekenhuis te kunnen kiezen voor de volgende ingreep? En als je met spoed hulp nodig hebt, dan valt er weinig te kiezen. Dan moet er gewoon goede zorg voor je zijn, zo snel mogelijk. Tegelijkertijd weten veel medisch specialisten zich in kartels juist te onttrekken aan de marktwerking waaraan patiënten blootgesteld worden. Te vaak zorgde de marktwerking ervoor dat samenwerking werd bestraft en alleen concurrentie werd beloond."
"Het kan anders. Samen kunnen we de zorg teruggeven aan ons allemaal. Wij kiezen voor vakmensen zo dicht mogelijk bij de patiënt. We geven ruimte, waardering en vertrouwen terug aan artsen, verpleegkundigen en verzorgenden. We zorgen dat alle kinderen kunnen sporten en hun talenten kunnen ontdekken. We zorgen dat het gaat lonen om gezonde keuzes te maken. We beteugelen het doorgeschoten marktdenken. We brengen de solidariteit terug, tussen rijk en arm en ziek en gezond. Zo wordt goede zorg betaalbaar en beschikbaar voor iedereen. Je weet nooit wanneer je zorg nodig hebt. Maar je kunt erop rekenen als het zover is."
"Goede gezondheid begint met gezond leven. Maar het is te duur om gezond te leven. Ongezond eten is goedkoper dan gezond eten. In veel gezinnen is er geen geld om te sporten. En dan krijgen mensen de schuld van een ongezond leven, terwijl er miljarden worden verdiend in de fastfood-industrie. Daarom is een stevig pakket maatregelen nodig."
"Welzijn, preventie en gezondheid voorop. Voorkomen is altijd beter dan genezen. We willen meer focus op gezondheid, welzijn en preventie. Dat zorgt voor gelukkiger en gezondere levens en zorgt voor minder dure zorg."
"Preventie in het basispakket. We investeren met zorgverzekeraars in preventieve maatregelen zoals meer bewegen, stoppen met roken en gezonder eten. Preventieve programma’s in buurten en wijken gericht op kinderen en ouders krijgen steun via regionale preventiefondsen."
"Nationaal Programma Publieke Gezondheid. We stellen een Nationaal Programma Publieke Gezondheid vast met alle betrokkenen om de wetenschappelijke basis onder preventiebeleid te verstevigen. Het Programma stimuleert innovaties en effectieve maatregelen die een gezonde leefstijl bevorderen, met feiten-gedreven gezondheidsonderzoek."
"Verbod op ongezonde reclame gericht op kinderen. Volwassenen maken we bewust van de risico’s van roken, drank en drugs. Kinderen tot 18 jaar beschermen we expliciet hiertegen. Er komt een wettelijk verbod op alle marketing voor ongezonde producten gericht op kinderen."
"Een rookvrije generatie. Samen met maatschappelijke organisaties doen we alles om roken te bestrijden. We helpen mensen om te stoppen en voorkomen dat kinderen gaan roken. Zo zetten wij ons in voor een rookvrije generatie."
"EU-regels voor gezonder voedsel. Europa stelt strengere regels voor de hoeveelheid suiker, zout, verzadigde vetten en kunstmatige toevoegingen in ons voedsel. Daarbovenop maken we met de voedingsindustrie sluitende afspraken voor gezonder voedsel."
"Nultarief BTW op groente en fruit. Tabak en alcohol maken we duurder. Er komt een suikertaks. Alternatieven voor vlees willen we stimuleren. Zo worden groente en fruit goedkoper en worden ongezonde keuzes duurder."
"Gratis sport voor lagere inkomens. Sport verbindt, maar sport is vaak onbetaalbaar. Voor mensen met lagere inkomens wordt lidmaatschap van de sportclub gratis. Gemeenten en fondsen krijgen budget om dit te organiseren. We versterken de samenwerking tussen landelijk opererende organisaties zoals MEE.nl, Jeugdfonds Sport & Cultuur, Sportkracht, NOC*NSF, Fonds Gehandicaptensport, Ouderenfonds en Stichting Life Goals."
"Nationale Visie Beweegvriendelijke Leefomgeving. Het Rijk maakt, in samenhang met de Nationale Omgevingsvisie, het natuurbeleid en de volksgezondheid, een masterplan om het sporten in de buitenlucht zo laagdrempelig mogelijk te maken."
"Gym op iedere basisschool. De keuze om wel of geen bewegingsonderwijs aan te bieden, valt buiten de vrijheid van onderwijs. Gymles hoort standaard tot het curriculum op iedere basisschool in elk schooljaar."
"Basisbanen op de sportvereniging. Toezicht houden, het clubhuis bemannen en de velden onderhouden zijn taken die vaak moeilijk te vervullen zijn bij sportverenigingen. Ondertussen zitten veel mensen ongewild thuis. Daarom komen er basisbanen op de sportvereniging (zie hoofdstuk 1). De belastingvrije vrijwilligersvergoeding gaat bovendien omhoog."
"Gezonde werknemers. Van bedrijven verwachten we dat ze meer aandacht besteden aan de gezondheid van hun personeel."
"Om de Wmo goed uit te voeren hebben gemeenten de basisinfrastructuur in wijken en dorpen op orde. Zo krijgen inwoners voldoende ondersteuning vanuit kinder- en jongerenwerk, opbouwwerk, maatschappelijk werk en ouderenwerk."
"Betere behandeling van verwarde mensen. Wij trainen politie en hulpdiensten beter in het herkennen van en omgaan met verwarde mensen. We breiden het aantal plekken voor respijtzorg en crisisopvang uit. We willen deze mensen een oplossing bieden en voorkomen dat verwarde mensen onnodig in de cel of op straat belanden - met alle gevaren van dien. Daarnaast is er voor mantelzorgers in de GGZ meer aandacht voor respijtzorg."
"De pil in het basispakket. Goede betaalbare anticonceptie is geen luxe maar voor iedereen toegankelijk. Toch zijn de kosten van anticonceptie voor veel vrouwen nu te hoog. Daarom komt anticonceptie in het basispakket."
"Abortus verdwijnt uit het Wetboek van Strafrecht."
"Abortuspil bij de huisarts. Vrouwen die ongewenst zwanger zijn, kunnen terecht bij hun eigen vertrouwde huisarts, in de buurt. Ze hoeven niet langer naar abortuskliniek of ziekenhuis."
"Intersekse personen. Er komt een wettelijk verbod op medisch niet-noodzakelijke ‘feminiserende’ of ‘masculiniserende’ medische behandelingen van intersekse personen zonder hun eigen uitdrukkelijke toestemming. We maken meer beleid voor en doen meer onderzoek naar de emancipatie van intersekse personen in de zorg."
"Zelfdoding onder LHBTI’s voorkomen. LHBTI’s zijn gemiddeld minder gelukkig, en zelfdoding komt vaker voor. Programma’s om zelfdoding te voorkomen en te werken aan een betere mentale gezondheid worden voortgezet. We bevorderen kennis over en onderzoek naar de positie van LHBTI’s."
"Geweld achter de voordeur aanpakken. Geweld hoort nergens thuis. Daarom komt er een Nationaal Rapporteur Geweld achter de Voordeur. Het melden van geweld maken wij laagdrempeliger en vervolging eenvoudiger. Voor slachtoffers komt er meer opvangcapaciteit."
"We bestrijden mensenhandel en uitbuiting van kinderen en volwassenen. We zorgen voor voldoende middelen. Ook kiezen we voor een pooierverbod om uitbuiting van sekswerkers te voorkomen. Het is onacceptabel dat pooiers sekswerkers dwingen inkomsten af te staan of hun vrijheden ontnemen. We binden de strijd aan met gedwongen sekswerk."
"Onvrijwillige seks is verkrachting en wordt als zodanig strafbaar. Bijna de helft van de vrouwen maakt ooit seksueel geweld mee. Seksueel geweld is onaanvaardbaar en moet hard worden tegen opgetreden."
"Eerwraak en uithuwelijking aanpakken. Eerwraak is strafbaar en pakken we keihard aan. Uithuwelijking moet beter in kaart worden gebracht en worden tegengegaan. De fundamentele mensenrechten van verborgen vrouwen worden geschonden en dit is strafbaar."
"Zorgpersoneel heeft recht op meer salaris, minder werkdruk en meer collega’s. Wij investeren structureel in het salaris, de werkomstandigheden en perspectief van alle verpleegkundigen, verzorgenden en andere directe zorgmedewerkers in de ziekenhuiszorg, de thuiszorg, de gehandicaptenzorg, de jeugdzorg, de geestelijke gezondheidszorg en de verpleeghuiszorg."
"Langer huisartsenconsult. Zorgverzekeraars sturen nu op zoveel mogelijk gesprekken per uur bij de huisarts. Maar soms is een gesprek van meer dan 20 minuten noodzakelijk. Daarom maken we langere gesprekken mogelijk. Dit doen we door in de bekostiging de rol van de verzekeraar te beperken en door extra geld uit te trekken."
"Er komt een verplicht transparantieregister voor financiële transacties tussen de industrie en zorgverleners."
"Huisartsen, wijkverpleegkundigen, kraamzorg, hoog-complexe zorg en spoedeisende zorg zijn nutsvoorzieningen. De belofte van marktwerking in de zorg - hogere kwaliteit tegen een lagere prijs – is niet waargemaakt. Zorgverzekeraars laten zich leiden door kosten op korte termijn en niet door goede zorg op lange termijn. Daarom is het tijd om duidelijk te zijn: huisartsen, wijkverpleegkundigen, kraamzorg, hoog-complexe zorg en spoedeisende zorg zijn nutsvoorzieningen. Deze zijn betaalbaar, van hoge kwaliteit en voor iedereen toegankelijk."
"Kwaliteit boven kwantiteit. De prikkel om zoveel mogelijk handelingen te verrichten verdwijnt. Onnodige zorg en overbehandeling pakken we aan. Verspilling in de zorg gaan we tegen door zorgaanbieders te belonen voor de gezamenlijke besparing op de zorgkosten, ook die buiten de eigen praktijk. Mensen krijgen inzicht in de prijs van een behandeling. Behandelingen die bewezen ineffectief zijn gaan uit het basispakket."
"Medisch specialisten in loondienst. Medisch specialisten die zich los van het ziekenhuis organiseren, verdienen nu soms meer dan een miljoen euro per jaar. Wij gunnen iedere arts een goed salaris, maar er zijn grenzen. Publiek geld wordt niet verspild aan exorbitante salarissen. Daarom komen medisch specialisten in dienst van het ziekenhuis, met een nette cao. Tegelijkertijd verhogen we de salarissen van artsen in opleiding."
"Een eigen gezondheidscentrum dichtbij. De eerstelijnszorg in Nederland is een groot goed. Wij willen een gezondheidscentrum dichtbij inwoners waar huisarts, fysiotherapeut, wijkverpleging en thuiszorg met elkaar samenwerken om de beste zorg te bieden. Ook medisch specialisten houden er spreekuur. Ook ’s avonds en in het weekend is er zorg dichtbij in de buurt. We passen de Mededingingswet aan zodat alle zorgverleners in de eerste lijn ongehinderd kunnen samenwerken."
"Volksgezondheid voorop bij regionale ziekenhuizen. Regionale ziekenhuizen vervullen een belangrijke rol om toegankelijke zorg te garanderen, te zorgen dat mensen geen zorg uitstellen en het mogelijk te maken dat ook vrienden en familie op bezoek kunnen komen. Regionale ziekenhuizen mogen daarom niet sluiten vanwege uitsluitend financiële redenen. Zorg willen wij zo dichtbij mogelijk en toegankelijk voor iedereen. De Rijksoverheid is daarvoor eindverantwoordelijk."
"Gender-sensitieve zorg. Vrouwen bereiken gemiddeld een hogere leeftijd dan mannen, maar leven de laatste jaren van hun leven in slechtere gezondheid dan mannen. Daardoor is de kwaliteit van leven lager. De laatste jaren groeit het inzicht dat veel ziektebeelden tussen mannen en vrouwen verschillen. De meeste artsen behandelen mannen en vrouwen nu nog gelijk, maar houden in de toekomst rekening met de verschillen. We vergroten de gelijke toegang voor mannen en vrouwen door kennis over gender-sensitieve zorg te vergroten en te verspreiden."
"Cultureel diverse zorg. In de zorg komt meer aandacht voor verschillende culturele achtergronden. Personeelsbestanden worden diverser en zorgaanbieders ontwikkelen cultuursensitieve kennis en vaardigheden. We maken gebruik van tussenpersonen om contact te leggen met moeilijk bereikbare doelgroepen."
Zoals veel partijen besteedt ook de ChristenUnie in het programma veel aandacht aan de coronacrisis. De ChristenUnie wil niet meer terug naar het Nederland van voor de coronacrisis. Het roer moet om, aldus de partij. Toch zijn veel elementen in het verkiezingsprogramma hetzelfde als vier jaar geleden. In de inleiding van het hoofdstuk over de zorg spreekt de ChristenUnie over het belang van de mensen in de frontlinie van de samenleving. De partij verwijst hier onder andere naar de verplegers, artsen en hulpverleners die ‘goed uitgerust en gewaardeerd worden om voor mensen te zorgen in een toekomstbestendig zorgstelsel’. Ook heeft de coronacrisis volgens de partij laten zien dat digitale zorg een goede vorm van zorg is en tevens tijd en arbeid bespaart.
Zorgstelsel
De ChristenUnie wil het eigen risico in de zorg bevriezen op 385 euro, zo staat in het nieuwe verkiezingsprogramma. In het partijprogramma van vier jaar geleden stelde de partij nog dat het eigen risico fors verlaagd moest worden, omdat het zou leiden tot mijden van zorg. Nu stelt de partij dat het eigen risico mensen bewust maakt van zorgkosten.
De ChristenUnie wil de arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden van mensen in de zorg en andere publieke sectoren verbeteren. Om hiervoor financieel ruimte te maken, wil de ChristenUnie dat medisch specialisten in loondienst gaan werken. Met dit voorstel sluit de ChristenUnie zich aan bij een veelgehoord voorstel in andere verkiezingsprogramma’s. Als medisch specialisten in loondienst gaan werken vermindert dit volgens de partij de productieprikkel ten aanzien van behandelvolume.
Daarnaast wil de ChristenUnie dat gezamenlijke besluitvorming tussen specialist en patiënt standaard wordt in de spreekkamer. Ook moet er in de spreekkamer meer ruimte komen voor een goed gesprek over behandelopties of niet behandelen. Tenslotte vraagt de partij aandacht voor de gewetensvrijheid van zorgprofessionals: de gewetensvrijheid mag niet onder druk komen te staan door een claimcultuur.
Abortus en euthanasie
In het verkiezingsprogramma wordt veel aandacht besteed aan de thema’s abortus en euthanasie. Opvallend is dat de partij de anticonceptiepil wil opnemen in het basispakket, om zo het aantal abortussen terug te dringen. In 2019 stemde de ChristenUnie nog tegen een voorstel van Ploumen (PvdA) om de pil weer op te nemen in het basispakket. Onbedoeld zwangeren worden ook als een kwetsbare groep genoemd. De ChristenUnie is tegen het verstrekken van de abortuspil door de huisarts. De huisarts kan volgens de partij wel de beste begeleiding, counseling en nazorg voor onbedoeld zwangere vrouwen bieden.
Zoals bekend van de ChristenUnie is de partij tegen de verdere uitbreiding van de mogelijkheden tot levensbeëindiging. Zo is de ChristenUnie tegen het voorstel van D66 over voltooid leven. De partij is van mening dat artsen nooit gedwongen mogen worden om euthanasie als normaal onderdeel van hun beroep te beschouwen.
Ten aanzien van kwetsbare patienten is in het programma van de ChristenUnie een aparte paragraaf opgenomen over mensenhandel. De partij pleit o.a. voor landelijke specialistische zorg voor slachtoffers van mensenhandel zodat in elke regio voldoende zorg beschikbaar is.
Preventie
Ook preventie komt duidelijk terug in het programma van de ChristenUnie. De partij wil een rookvrije generatie bereiken door de accijnzen op tabak te verhogen en alle terrassen in 2022 rookvrij te maken. Daarnaast wil de partij overmatig alcoholgebruik terugdringen, o.a. met een verbod op alcoholreclame. Tenslotte wil de ChristenUnie sport en bewegen stimuleren, door middelen vrij te maken voor gemeenten, voor het inrichten van openbare beweegplekken en sportaccommodaties.
De ChristenUnie benoemt het belang van vaccineren. De ChristenUnie vindt het belangrijk dat ouders goede informatie over vaccinaties krijgen. De ChristenUnie is echter tegen elke vorm van vaccinatiedwang.
In de peilingen
In de peilingen krijgt de ChristenUnie 6 à 7 zetels. Op dit moment heeft de partij 5 zetels in de Tweede Kamer.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
Algemeen
"We hebben de mensen in de frontlinie van de samenleving hard nodig. Veerkrachtige gezinnen, waarin kinderen veilig en gelukkig kunnen opgroeien. Leraren en schoolleiders, die de ruimte krijgen om vanuit hun vakkennis de talenten van kinderen tot bloei te brengen, zodat zij die later kunnen inzetten voor de samenleving en de wereld. Verplegers, artsen en hulpverleners, die goed toegerust en gewaardeerd worden om voor mensen te zorgen in een toekomstbestendig zorgstelsel. Vrijwilligers, die met hart en ziel buurthuizen, voetbalclubs en voedselbanken draaiende houden, zodat iedereen een plek heeft om anderen te ontmoeten of ondersteuning te krijgen. Al deze mensen dragen samen de fakkel van zorgzaamheid door onze samenleving. Zij verdienen het dat de overheid naast hen gaat staan. Dat is de enige weg naar een samenleving met aandacht voor wat echt telt."
"Eigen risico bevriezen en spreiden. Het eigen risico wordt bevroren op de huidige € 385. Het eigen risico maakt mensen bewust van zorgkosten, maar dat werkt niet als je na één dure ziekenhuisbehandeling het eigen risico al kwijt bent. Door medische behandelingen in te delen in categorieën van bijvoorbeeld € 25, € 100 en € 250 voor de duurste operaties, wordt het eigen risico gespreid."
"Elk mensenleven heeft intrinsieke waarde. Dit hangt niet af van vermogens, beperkingen, leeftijd of welke vorm van maatschappelijk bijdrage ook. Wij willen een samenleving die de waarde van ouderen benut en bevestigt en hen de beste zorg geeft, zodat zij zich gewenst en betekenisvol voelen. Dat geldt ook voor de - gelukkig zeer kleine - groep ouderen met een blijvende wens tot levensbeëindiging zonder dat zij ernstig ziek zijn. De taak van de overheid om kwetsbaren groepen te beschermen, weegt vele malen zwaarder dan de facilitering van zelfdoding van gezonde mensen met een zelfmoordpil, die bovendien niet veilig kan worden geregeld. De ChristenUnie beschouwt euthanasie niet als normaal medisch handelen. We verzetten ons tegen de sluipende verschuiving in de euthanasiepraktijk van ‘laatste redmiddel ter voorkoming van een vreselijke dood’ naar ‘een mogelijke uitweg uit een vreselijk leven’. Vond euthanasie voorheen vrijwel uitsluitend plaats bij terminale patiënten, nu komt het steeds vaker voor bij mensen met dementie, psychiatrische aandoeningen of een stapeling van ouderdomsklachten. Artsen ervaren steeds meer druk vanuit patiënten en familie, ook door het inschakelen van het Expertisecentrum Euthanasie. We zien dat een kernprincipe van de huidige euthanasiewetgeving onder druk staat, namelijk dat alleen levensbeëindigend mag worden gehandeld bij mensen die er nadrukkelijk zelf om vragen. De Hoge Raad oordeelde recent dat euthanasie ook mag plaatsvinden bij een dementerende oudere die op het moment van handelen kenbaar maakt niet dood te willen. Wij vinden dat artsen nooit mogen worden gedwongen om euthanasie als normaal onderdeel van hun beroep te beschouwen. Wij willen een weg wijzen naar waardig ouder worden met liefdevolle zorg."
"Geen wet voor zelfdodingsmiddelen. De ChristenUnie is tegen een wettelijke regeling voor mensen met een doodswens zonder dat zij ernstig ziek zijn. De overheid is er om kwetsbaren te beschermen, niet om hulp te bieden bij zelfdoding."
"Palliatieve zorg. Palliatieve zorg wordt breder beschikbaar, op de plek waar iemand wil sterven – dus ook thuis. Niet alleen in de somatiek, maar ook in de psychiatrie, want we zien dat het aantal gevallen van euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden gestaag toeneemt."
"Palliatieve sedatie. De ontwikkelingen rond palliatieve sedatie zijn de afgelopen jaren in een stroomversnelling gekomen. De ChristenUnie bepleit gepaste toepassing van palliatieve sedatie (ook in de thuissituatie) en continue bijstelling van richtlijnen, bijscholings- en opleidingsprogramma’s op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten."
"Toezicht OM. Euthanasiezaken waarover in de toetsingscommissies discussie bestaat, worden altijd aan het Openbaar Ministerie (OM) voorgelegd. Het OM houdt toezicht op de Regionale Toetsingcommissies Euthanasie (RTE’s)."
"Transparantie casuïstiek. Alle casuïstiek die door RTE’s wordt behandeld, wordt gepubliceerd, met aandacht voor de ethische, medische en juridische overwegingen, zodat de gemaakte afwegingen transparant zijn. Gevallen waarbij geen sprake is van terminale fysieke aandoeningen en waarin niet de eigen behandelend arts, maar een arts van het Expertisecentrum Euthanasie de euthanasie uitvoerde, krijgen bijzondere aandacht."
"Steeds meer mensen hebben meerdere (chronische) aandoeningen. Dit heeft vaak invloed op de kwaliteit van leven en betekent dikwijls een langdurig beroep op zorg. Het goede nieuws is dat een deel van de aandoeningen een gevolg van leefstijl is. Daarmee zijn ze te voorkomen of te verminderen. De verschillen tussen mensen met een lage en hoge sociaaleconomische status nemen toe: de levensverwachting scheelt 7 jaar, de levensverwachting in goede ervaren gezondheid ongeveer 18 jaar. In een welvarend land als Nederland is het onbestaanbaar dat deze kloof steeds verder groeit. Een gezonde leefstijl kan niemand worden voorgeschreven en er zijn factoren waar je zelf geen invloed op hebt, maar een gezonde leefstijl kan wel worden gestimuleerd. Gezond eten kan door voorlichting en beprijzing worden aangemoedigd. Mensen, met name kinderen en jongeren, hebben er recht op dat de overheid hen beschermt tegen marktpartijen die het belang van volksgezondheid niet altijd vooropzetten. Gezonde keuzes moeten gemakkelijker en normaler worden. De overheid neemt algemene preventiemaatregelen, daarnaast is inzet van ouders, (jeugd)artsen, bedrijven, sportverenigingen en scholen nodig. Als je jong leert om gezond te leven, neem je dat je leven lang mee. Bovendien: iedereen heeft er baat bij als ziektes op latere leeftijd worden voorkomen. Allereerst voor het eigen welzijn, maar ook omdat dit zorguitgaven bespaart."
"Wettelijk preventieplicht. Preventie wordt expliciet verankerd als onderdeel van de wettelijke (zorg) plicht van zorgverzekeraars én gemeenten. In plaats van ziekte wordt gezondheid het uitgangspunt. De preventieplicht richt zich op de leefomgeving van mensen, waarbij potentieel ziekmakende factoren worden weggenomen."
"Nationale preventieakkoord doorzetten. We breiden de ambities van het in 2018 gesloten Nationaal Preventieakkoord uit, onder meer naar drugsgebruik."
"Aanpak overgewicht. De aanpak Jongeren Op Gezond Gewicht is uiterlijk in 2025 ingevoerd in elke gemeente. Met een lokale aanpak wordt overgewicht bij jongeren voorkomen of behandeld."
"Preventie bij de huisarts. Huisartsenpraktijken worden uitgebreid met praktijkondersteuners die zich richten op hulp en ondersteuning bij preventie."
"Rookvrije generatie. We blijven streven naar een ‘Rookvrije Generatie’. Tabak is alleen nog te verkrijgen in speciaalzaken. De prijs gaat conform het Nationaal Preventieakkoord in 2023 naar minimaal € 10 per pakje. Daarna gaat de accijns elke 2 jaar met € 1 omhoog. Ook op de e-sigaret en soortgelijke producten wordt accijns geheven, in lijn met de tabaksaccijnzen. Voor e-sigaretten worden geen andere smaken toegestaan dan de standaard tabakssmaak."
"Rookvrije terrassen. Alle terrassen worden in de zomer van 2022 rookvrij."
"Overmatig alcoholgebruik terugdringen. Voor alcoholische dranken komen er minimumprijzen per eenheid, met als doel de goedkoopste alcoholische drank minder aantrekkelijk te maken voor probleemdrinkers."
"Verbod op alcoholreclame. We voeren een verbod op alcoholreclame in met het oog op gezondheidswinst en minder verslavingen."
"Gezonde keuzes goedkoper. De keuze voor gezond eten en drinken moet aantrekkelijker zijn dan voor ongezonde producten met suikers en vetten. Dit bevorderen we met fiscale prijsprikkels en in ieder geval door een suikertaks in te voeren."
"Verbod op ongezonde marketing. Kindermarketing wordt alleen nog toegestaan voor producten van de Schijf van Vijf."
Genieten van sporten en bewegen
"Een wandelingetje in de buurt, fietsen naar je werk of de 4 mijl rennen in je eigen dorp; het is voor ieder mens goed om te bewegen. Bankjes, parken, natuurgebieden, fietspaden, beweegplekken en sportaccommodaties bieden voor ieder wat wils. In coronatijd waarderen we het nog meer om buiten te kunnen zijn, te bewegen en te genieten van de natuur en de frisse lucht. Sport brengt mensen samen en leert om respectvol met elkaar om te gaan. Sport stimuleert lichaam en geest tot optimale prestaties en bevordert een gezonde en vitale samenleving. Daarom is het nodig om ook voor de toekomst voldoende sportfaciliteiten te hebben; van openbare beweegplekken tot sportparken en sportaccommodaties. We willen extra middelen ter beschikking stellen aan gemeenten om gezond gedrag te bevorderen. Wij waarderen de inzet van vrijwilligers bij de vele sportverenigingen die Nederland rijk is. We focussen niet alleen op topsport en de ontwikkeling van talent, maar richten ons op sporten die voor iedereen toegankelijk zijn. Als sporten van jongs af aan tot je normale leefpatroon behoort, neem je dat voor de rest van je leven mee. Het is goed voor kinderen dat ze leren dat bewegen leuk is, dat ze leren om doelen te stellen en samen te werken in een team. Daarom willen we dat sport toegankelijk is voor iedereen, in het bijzonder voor de jeugd, en zonder (fysieke) drempel. Wat voor beperking je ook hebt, iedereen is welkom om te bewegen of te sporten."
"Bewegen in openbare ruimte. In de openbare ruimte – zowel in dorpen en steden als in de natuur- is plaats voor bewegen en ontmoeten voor alle leeftijden."
"Sporten met beperking. Iedereen verdient de kans te bewegen en te werken aan gezondheid, dus ook mensen met een beperking. Waar nodig wordt de fysieke toegankelijkheid van accommodaties aangepast voor de gehandicaptensport."
"Sportfaciliteiten. Er komen extra middelen voor gemeenten voor het inrichten van openbare beweegplekken en sportaccommodaties."
Medisch-technologische ontwikkelingen
"Vaccinaties. Vaccinaties beschermen ons, onze kinderen en indirect mensen om ons heen tegen heftige, soms dodelijke ziekten. De ChristenUnie vindt het heel belangrijk dat ouders goede informatie over vaccinaties krijgen. Informeren en stimuleren zijn de kernwoorden bij vaccinatiebeleid, de ChristenUnie is tegen elke vorm van vaccinatiedwang."
Kwetsbare groepen
"Betere jeugdzorg"
"Kindermishandeling bespreekbaar maken. Melden van kindermishandeling helpt, maar neemt het achterliggende probleem vaak niet weg. Daarom houden we het meldpunt Veilig Thuis in stand en wordt het programma Geweld hoort Nergens Thuis voortgezet. Doel is om de bespreekbaarheid te vergroten en mensen te ondersteunen bij vermoedens van kindermishandeling."
Een einde aan mensenhandel en uitbuiting
"Mensenhandel, dwang en uitbuiting zijn aan de orde van de dag in Nederland. Jaarlijks zijn hier 5.000 tot 7.500 mensen slachtoffer van. De grootste groep bestaat uit minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting. Of het nu gaat om seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting of criminele uitbuiting, de ChristenUnie wil dat deze moderne slavernij stopt. De legalisatie van de prostitutie in Nederland heeft ertoe geleid dat een grote groep vrouwen gevangen zit in een legaal maar failliet systeem. Een seksindustrie, waar steeds opnieuw vrouwen - vaak afkomstig uit de armste landen - uit pure armoede in verzeild raken. Prostitutie is ongelijkwaardig, er is meestal sprake van machtsongelijkheid, economische ongelijkheid en genderongelijkheid. Daarom is de ChristenUnie tegen prostitutie en kiest voor beleid dat zo min mogelijk slachtoffers maakt. Want het grove onrecht dat kwetsbare mensen wordt aangedaan willen we bestrijden. Door goede hulp te bieden, door goede opsporing en berechting van allen die zich schuldig maken aan dwang, uitbuiting of het sponsoren ervan, en stoppen met het legalisatiebeleid."
"Invoering ‘Nordic model’. Zonder klanten zou mensenhandel niet bestaan, daarom wordt het kopen van seks strafbaar voor de klant, niet voor de prostituee. Dit naar voorbeeld van Zweden, Noorwegen en Frankrijk en in navolging van het burgerinitiatief ‘Ik ben onbetaalbaar’. Invoering van het ‘Nordic model’ moet samengaan met goede hulpverlening en uitstapprogramma’s. Er komt daarnaast een pooierverbod."
"Bescherming van minderjarige slachtoffers. Minderjarigen zijn de grootste, maar meest onzichtbare groep slachtoffers van mensenhandel. Zij worden beter beschermd. Klanten die seks kopen van minderjarigen maken zich strafbaar aan een zedendelict. Er komt voldoende capaciteit voor opsporing en daadwerkelijke berechting. De wettelijke instrumenten om minderjarigen tegen seksueel misbruik te beschermen, worden verruimd. Er komt speciale aandacht voor uitbuiting en mensenhandel van jongens."
"Specialistische (landelijke) zorg. We willen dat in elke regio voldoende adequate en tijdige zorg beschikbaar is voor alle slachtoffers van uitbuiting. De doorstroming van slachtoffers naar landelijke specialistische zorginstellingen wordt verbeterd."
"Veilige opvang voor slachtoffers van loverboys, pooiers en mensenhandelaren. Vooral jonge meisjes die weglopen uit zorginstellingen vallen nu nog te vaak in de handen van daders. Maar ook op of rondom sommige scholen met kwetsbare kinderen wordt geronseld. Kinderen moeten veilig zijn, thuis, in een instelling en ook op school. Dit vraagt betere samenwerking tussen zorginstellingen en opsporing, en meer bewustwording bij scholen."
Meer bescherming rond het begin van het leven
"Begeleiding en verwijzing door huisarts. De beste manier om begeleiding, counseling en de nazorg voor onbedoeld zwangere vrouwen te borgen, is via de huisarts."
"Abortus niet normaliseren. Zwangerschapsafbreking (in welke vorm dan ook) hoort niet thuis in de huisartsenpraktijk. Dat trekt abortus te veel in de sfeer van het ‘normale medisch handelen’, waar patiënten recht op zouden hebben."
Veerkracht in de geestelijke gezondheidszorg
"Extra investeren in zelfmoordpreventie. De afgelopen jaren is werk gemaakt van het voorkomen van suïcides. We zetten dit structureel voort en investeren waar mogelijk extra in zelfmoordpreventie. Het nummer 113 wordt gratis en anoniem beschikbaar. In de Wet publieke gezondheid komt een plicht voor gemeenten om actief werk te maken van zelfmoordpreventie."
Waardig ouder worden
"Eén plan voor lokale ouderenzorg. Gemeenten, huisartsen, wijkverpleging, geriatrische deskundigen en verpleeghuizen maken voor elke wijk één plan over de organisatie van ouderenzorg. Per wijk is er één herkenbaar en aanspreekbaar wijkverpleegkundig team. De keuzemogelijkheid voor identiteitsgebonden zorg blijft gewaarborgd."
"Big data en Artificial Intelligence (AI). Er zijn al algoritmen die beter dan mensen in staat zijn afwijkingen (nieuwvormingen) te detecteren in beelden van menselijk celmateriaal. Zo lang AI bijdraagt aan gepaste zorg en niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt, is de ChristenUnie voor de toepassing ervan. Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data wordt uitgesloten."
"Standaardiseren gegevensuitwisseling. Uitwisseling van medische gegevens draagt bij aan de kwaliteit en veiligheid voor de patiënt en vereenvoudigt het werk van zorgmedewerkers. Dit wordt op landelijk niveau opgepakt om de administratieve last te verminderen en onnodige zorgkosten te voorkomen."
"Digitale zorg is reguliere zorg. De coronacrisis heeft uitgewezen dat digitale zorg een goede vorm van zorg is en tevens tijd en arbeid bespaart. Zolang goede zorg voorop staat en de aandacht voor het menselijk contact niet op de achtergrond raakt, zijn wij voor meer zorg op afstand, met name in de chronische zorg (thuismonitoring). De betaling van reguliere en digitale zorg wordt meer gelijkgetrokken."
"Alle medisch specialisten in loondienst. Alle medisch specialisten komen in loondienst. Dit vermindert de productieprikkel ten aanzien van behandelvolume en zorgt voor meer gelijkgerichtheid tussen ziekenhuisbestuur en specialisten (die nu onder het medisch specialistisch bedrijf vallen)."
"Werken voor de publieke zaak belonen. Mensen in de zorg en andere publieke sectoren doen geweldig werk; dat is extra duidelijk geworden toen het coronavirus uitbrak. Hun arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden moeten beter. We trekken daar geld voor uit en we maken financiële keuzes die ruimte scheppen, zoals het in loondienst brengen van medisch specialisten, en sluiten akkoorden waarmee de hoge groei van de zorguitgaven wordt beperkt."
"Elk leven is waardevol. Omdat het leven ons is gegeven: mensen zijn geschapen naar Gods beeld. De betekenis en waarde van het menselijk bestaan liggen niet in afwezigheid van ziekte of beperkingen. Er zijn grenzen aan de maakbaarheid van het leven en aan wat medisch mogelijk en passend is. De medische wetenschap heeft zich de afgelopen decennia op indrukwekkende wijze ontwikkeld en ons veel gebracht. Toch stelt ze onze samenleving voor nieuwe dilemma’s: over de maakbaarheid van het leven en over menselijke waardigheid. De vraag is: wat voor samenleving willen we zijn? Een samenleving waar het streven naar maximale perfectie allesbepalend wordt? De ChristenUnie ziet een samenleving voor zich waarin we leren omgaan met de imperfectie van het bestaan, waarbij we van elk leven de waarde blijven zien. In de zorg staan artsen en verpleegkundigen dagelijks voor beslissingen van levensbelang: welke behandeling toepassen, wel of niet doorbehandelen, wel of geen onderzoek doen... Wat ‘goed’ is, hangt samen met onze mens- en maatschappijvisie. We hebben liefdevolle wijsheid nodig om te leven met beperkingen, zin te vinden in relaties en het leven als ‘gegeven’ en waardevol te aanvaarden als we geconfronteerd worden met onvolmaaktheid en gebrokenheid. Bij goede zorg is het doel ‘soms genezing, vaak verlichting en altijd troost’. Wij voelen ons thuis bij de definitie van Positieve Gezondheid van Machteld Huber: het zo goed mogelijk omgaan met de uitdagingen van het leven."
"Gepaste zorg. Gezamenlijke besluitvorming tussen specialist en patiënt wordt de standaard in de spreekkamer. Vroegtijdige zorgplanning (richting het levenseinde) wordt standaard bekostigd als waardevol onderdeel van zorg aan kwetsbare ouderen en chronisch zieken."
"Aandacht voor zingeving. In de spreekkamer komt meer ruimte voor een goed gesprek over behandelopties of niet behandelen. Bij dit gesprek hoort ook geestelijke verzorging en zingeving."
"Niet behandelen is ook zorg. Richtlijnen in de zorg zijn niet alleen gericht op ‘doen’, maar ook op ‘laten’. Overbehandeling vergroot en/of verlengt het lijden van de patiënt. Daarom is overbehandeling niet wenselijk."
"Gewetensvrijheid bewaken. De gewetensvrijheid van zorgprofessionals mag niet onder druk komen te staan door een claimcultuur. Een verplichting tot doorverwijzen is in strijd met de artseneed en wijzen wij af."
Op 9 januari 2021 heeft de Partij voor de Vrijheid (PVV) het verkiezingsprogramma ‘Het gaat om u’ gepresenteerd. Het verkiezingsprogramma van de PVV legt de nadruk op van de PVV bekende thema’s: immigratie, cultuur, zorg, veiligheid en een vertrek uit de Europese Unie (EU).
Focus op werkdruk en vergrijzing/ouderenzorg
Zorg heeft een belangrijke plek in het verkiezingsprogramma van de PVV. De partij schrijft in het programma dat de zorg weer een ‘nationale topprioriteit’ moet worden. De partij constateert dat de werkdruk in de zorg te hoog is en dat dit met de vergrijzing alleen maar zal toenemen. De PVV wil werken in de zorg aantrekkelijker maken door administratieve lasten in de thuiszorg en het verpleeghuis te verlichten en medewerkers in de zorg beter de belonen. Hiernaast wil de PVV maatregelen nemen om de vergrijzing op te vangen. Hiertoe stelt de PVV zowel voor om meer te investeren in ziekenhuizen als in ouderenhuisvesting. Volgens de PVV zou er een ‘minister voor ouderenhuisvesting’ moeten komen die voor tienduizenden nieuwe ouderenwoningen moet zorgen. De PVV is voor een versimpeling van de zorgwetgeving. Volgens de partij is het van belang dat de ouderenzorg weer in één wet geregeld wordt, in plaats van het huidige systeem bestaande uit vier wetten.
In de peilingen
In de peilingen krijgt de PVV 24 zetels.
(bron: https://verkiezingsgids.nl/tk2021/peilingen)
De PVV wil voor u:
Zorg moet een nationale topprioriteit worden
Forse, structurele salarisverhoging
Tienduizenden extra zorgmedewerkers
Administratie automatiseren, standaardiseren of afschaffen
[…]
Meer uren werken moet lonen
Voltijdbonus voor zorgmedewerkers
Met behoud van salaris weer op de werkvloer werken
Investeren in ziekenhuizen, intensive cares en spoedeisende hulpposten
Geen concurrentie meer tussen streekziekenhuizen en gespecialiseerde ziekenhuizen
Geen concurrentiebeding meer voor specialisten die een kliniek in een wijk beginnen
[…]
Crisisreserve aanleggen in geval van pandemie, ramp of terreuraanslag
Voldoende beschermingsmiddelen en apparatuur in eigen land maken en beheren
Géén vaccinatieplicht. Géén drang of dwang.
Afschaffen eigen risico voor iedereen
Behoud zorgtoeslag voor lagere inkomens
Verbod op winstuitkering
[…]
“De werkdruk in de zorg is al te hoog en er zijn door de vergrijzing ook nog eens heel veel extra medewerkers nodig, terwijl het nu al moeilijk is om nieuwe collega’s te vinden. Daarom willen we dat de mensen die nu al in de zorg werken meer tijd krijgen om hun werk te doen. In de verpleeghuizen zijn medewerkers bijvoorbeeld een derde van hun tijd kwijt aan administratie en in sommige ziekenhuizen werken meer mensen die geen contact hebben met patiënten dan wel. We willen er een heilige plicht van maken dat administratie wordt geautomatiseerd, gestandaardiseerd of afgeschaft. Zodat zorgmedewerkers steeds meer tijd krijgen om dat te doen waarvoor ze zijn aangenomen: zorgen voor mensen.”
“Niemand gaat meer uren werken als dat niet meer oplevert. We willen dat het makkelijker wordt om meer uren te werken en daar een betere beloning aan over te houden. We willen dat er een voltijdbonus komt en dat overheadmedewerkers met behoud van salaris weer op de werkvloer kunnen gaan werken. Dit willen we op vrijwillige basis bereiken. Uiteindelijk gaat het erom dat de werkdruk voor iedereen afneemt en dat er voldoende collega’s zijn.”
“Het zal nog jaren duren voordat onze ziekenhuizen weer kunnen draaien op het niveau van voor corona. Het is van belang dat als we nog een keer te maken krijgen met een pandemie of met een ramp of terreuraanslag van deze omvang, dat we dan veel langer onze reguliere zorg kunnen vrijspelen, zodat de zorg voor mensen met andere ziektes zoals bijvoorbeeld hartfalen, kanker of pijn ongehinderd door kan gaan.”
“Dan de zorgkosten. Natuurlijk zijn wij niet voor oplopende zorgkosten, immers wie ziek is betaalt het meeste voor de zorg, maar de vele paniekverhalen over alsmaar oplopende zorgkosten zijn onwaar. Een groeiende economie vangt stijgende zorgkosten op en is daarmee de beste remedie om de zorg betaalbaar te houden. Dat is de afgelopen jaren dan ook goed gelukt. De economie zal de komende jaren nodig hebben om te herstellen van de coronacrisis, het is daarom zaak onze zorg in de benen te houden en niet erop te besparen. Onze alleroudsten hebben ons land opgebouwd. Zij verdienen het dat wij nu goed voor hen zorgen.”
Crisisreserve aanleggen
“We willen daarom een crisisreserve aanleggen van reserveverpleegkundigen, reserve artsen, reserve ondersteuners, reservebedden, reserve apparatuur en reserve gebouwen. Pas als de crisisreserve overloopt, komen de ziekenhuizen in beeld. Daarnaast willen we beschermingsmiddelen, geneesmiddelen en apparatuur in eigen beheer maken, zodat ze niet zomaar verkocht kunnen worden aan het buitenland en we ons daarna voor zulke belangrijke spullen moeten begeven op een internationale markt van zwendel en woekerprijzen.”