De KNMG wil een beweging op gang brengen waarin we de oorzaken van gezondheidsproblemen aanpakken daar waar ze ontstaan. Als start organiseren we op 13 december een werkconferentie voor bestuurders binnen en buiten de zorg. Welke oplossingen zien zij en hoe verankeren we die? In aanloop hiernaartoe vragen we verschillende experts hun visie hierop met ons te delen.
Yasmin Ait Abderrahman, voorzitter van FNV Jong, gaat hieronder vast in op die ambitie en legt uit wat er volgens haar nodig is.
De KNMG wil net als andere organisaties dat gezondheid een belangrijkere plek krijgt in een breed palet aan domeinen: van het onderwijs tot bijvoorbeeld de bouw. Wat vindt u van deze ambitie?
“Goed idee. Gezondheid is onlosmakelijk verbonden met je sociaaleconomische positie. Mensen met de hoogste inkomens leven 7 jaar langer dan mensen met de laagste inkomens. Het is belangrijk om daar meer aandacht aan te besteden. Financiële kloven zijn ook gezondheidskloven. Er ligt een belangrijke rol voor de overheid om die kloven te overbruggen. Zonder ingrijpen gaat het mis. Er is nu een heel grote groep in de samenleving die de eindjes niet aan elkaar kan knopen. Dat is schrijnend. Jongeren moeten bijvoorbeeld door een bureaucratische rompslomp heen om financiële steun te krijgen of krijgen die steun vaak helemaal niet. Zij ervaren dan ook relatief veel stress. Dan gaan ze slechter eten, minder sporten en zo gaat hun gezondheid achteruit.”
Wat is er nodig om de gezondheid van jongeren te verbeteren?
“Onlangs verscheen er een onderzoek dat 1 op de 3 jongeren last heeft van depressieve gevoelens. Dat komt niet uit de lucht vallen. Dat heeft deels te maken met de prijsstijgingen en de wooncrisis. Natuurlijk worden er goede stappen gezet, zoals de koopkrachtmaatregelen van het kabinet. Maar jongeren krijgen in die steun vaak een uitzonderingspositie of worden uitgesloten van die hulp. De stapeling van problemen en financiële onzekerheid zorgt voor veel stress en kan mentale problemen met zich meebrengen. Kijk, als je voltijd studeert en 12 uur per week werkt, dan moet je schuldenvrij kunnen afstuderen. Dat is op dit moment niet mogelijk. Van geen enkele andere groep in de maatschappij vragen we om 40 uur ergens mee bezig te zijn plus 12 uur te werken en jezelf daar bovenop ook nog in de schulden te steken om rond te komen. Dat zorgt voor stress.”
“Het Nibud, het kennis- en adviescentrum op het gebied van huishoudfinanciën, meldde dat de terugkeer van de basisbeurs voor veel jongeren ontoereikend is om van rond te komen. Het maakte ook bekend dat jongeren onder de 21 niet kunnen rondkomen van het jeugdloon. De Nationale Ombudsman vroeg onlangs aandacht voor de positie van jongeren tot 21 jaar in de bijstand. Zij komen financieel in problemen. Hun bijstand is aan het jeugdloon gekoppeld. Je ziet dus dat het loon te laag is en daarmee het vangnet te zwak. Het is in ieder geval nodig om het jeugdloon vanaf 18 jaar af te schaffen en de bijstand te verhogen. Je hebt natuurlijk ook altijd zelf een verantwoordelijkheid. Maar de overheid maakt nu beleidskeuzes die jongeren in een achtergestelde positie brengen.” “Gezondheid heeft ook te maken met huisvesting. Stel dat je een zoontje hebt met astma en je huis is niet goed geïsoleerd. Dan wordt de astma erger. Jongeren wonen ook vaak in huizen die niet goed geïsoleerd zijn, als ze al aan een woning komen. Ze hebben in de meeste gevallen geen recht op de energietoeslag. Want wil je daarvoor in aanmerking komen, dan moet je een eigen energiecontract hebben. Maar dat hebben ze vaak niet, bijvoorbeeld omdat de kosten voor energie al verwerkt zijn in de huurprijs die ze betalen. Dus aan die steun zitten allerlei haken en ogen. Geef jongeren daarom een normale energietoeslag.”
Hoe kunt u helpen de gezondheid van jongeren te verbeteren?
“Als FNV Jong willen we ervoor zorgen dat jongeren bestaanszekerheid hebben en daardoor ook gezond kunnen leven. Daarvoor schuiven we aan bij veel overleggen waar hun sociaaleconomische positie ter sprake komt. Zelf zit ik bijvoorbeeld in de Sociaal-Economische Raad, waar werkgevers- en werknemersorganisaties tot adviezen voor het kabinet en het parlement komen. Door ons op die plekken uit te spreken, kunnen we ons ook hard maken voor de gezondheid van jongeren. En komen we er niet uit aan tafel, dan voeren we actie. Met protesten op straat en online.”
Welke kansen en dilemma’s ziet u?
“Met bestaanszekerheid heb je minder stress en minder snel een burn-out. Kortom, je bent stabiel en zit beter in je vel. Je kunt op allerlei vlakken beter door het leven gaan. Om dat aan meer mensen toe te laten komen, moeten we ervoor kiezen om de financiële kloven, en daarmee de gezondheidskloven, te overbruggen. Zijn we daartoe bereid? Dat vraagt namelijk om grote, maar niet onrealistische investeringen. Het vraagt om andere keuzes, die beter zijn voor iedereen in plaats van voor een selecte groep. Durven we als samenleving te staan voor het belang van het overbruggen van die kloven? Durven we de keuzes te maken om hierin te investeren?”