Hij blies de voorzittersrede nieuw leven in, verankerde de jaarlijkse Domus Dag binnen de KNMG en maakte van het Domus Overleg een officiële KNMG-commissie. Afzwaaiend voorzitter René Héman over de toekomst van geschiedenis binnen de KNMG.
tekst: Eva Nyst
Wat betekent geschiedenis voor jou?
Van geschiedenis kun je leren, je ziet dingen terugkomen. Je kunt leren om dingen te verbeteren of anders te doen door je te spiegelen aan de geschiedenis. Het is ook interessant om te zien hoeveel er wel of juist niet is veranderd door de jaren heen.
Als voorzitter heb je geschiedenis een plek gegeven binnen de KNMG, is dat nieuw?
Mijn voorgangers hadden ook oog voor geschiedenis. Lang geleden is besloten dat we een archief moeten hebben en is de bibliothecaris benoemd. Dat is niet nieuw. Ik heb het wel weer eens duidelijk benoemd.
Wat betekent het voor de KNMG als haar geschiedenis zichtbaar is?
De KNMG bestaat al 175 jaar en staat voor waarden die consequent zijn nagestreefd. Die waarden zie je terug tijdens elke Domus Dag. Het is goed om verbonden te zijn met de huidige leden, maar ook met de leden die al lang geleden zijn overleden en te weten dat je nog steeds dezelfde doelen nastreeft. Die doelen zijn voor een groot deel vastgelegd in onze eed. Ze beschrijven hoe we gezondheid willen bevorderen en gezondheidszorg willen verbeteren. Dat is niet nieuw, dat deden we in de negentiende eeuw en ook in de twintigste eeuw en nu in de eenentwintigste eeuw nog steeds. Wel zijn er accentverschuivingen, bijvoorbeeld omdat bepaalde zaken wettelijke beter zijn geregeld of doordat normen en waarden veranderen met de samenleving die continu in beweging is, denk bijvoorbeeld aan de eerdere discussies rondom abortus en levenseinde en nu over schaarste in de zorg, digitalisering, klimaat en duurzaamheid. Dat heeft impact op de taken en verantwoordelijkheden van de KNMG.
Heb je een voorbeeld van hoe het heeft geholpen dat je de geschiedenis van de KNMG kent? Zijn er dingen waaraan je terugdenkt als je nu handelt?
Tijdens de coronapandemie was het interessant om te kijken hoe we bijvoorbeeld meer dan honderd jaar geleden met de Spaanse griep zijn omgegaan. Terugkijken helpt mij om na te denken over morele waarden. In de discussie over euthanasie bij psychisch lijden bijvoorbeeld is het goed om te kijken waarom we met euthanasie zijn gestart. Die startpunten vind je terug in de geschiedenis.
René Héman onthult bij Mart van Lieburg buiten voor het Trefpunt Medische Geschiedenis op Urk het gedenkteken van Jean Nicolas Ramaer, oprichter van de KNMG en voorzitter in 1858, 1868 en 1874.
Foto: Eline van Lieburg
Wat zijn de belangrijkste dingen die op het gebied van geschiedenis binnen de KNMG gebeuren?
Ik vind het hebben van een archief belangrijk. Daarmee houden we beslissingen en gedachtes uit het verleden toegankelijk, alles wat is opgeschreven kan interessant zijn op enig moment. Hoe deel je deze kennis breder met andere geïnteresseerden? Met een jaarlijkse Domus Medica Lezing door iemand op het snijvlak van geneeskunde en openbaar bestuur, een minister ofzo, kan je vastleggen wat bepaalde waarden waren. De oud-ministers Bruno Bruins en Joris Voorhoeve gaven in die lezing een schets van de recente geschiedenis waaraan wij ons handelen kunnen spiegelen. Daarnaast kijken de wetenschappelijke verenigingen in het Domus Overleg hoe ze hun geschiedenis kunnen bewaren en andere verenigingen kunnen stimuleren om dat ook te doen. De voorzitterslezing vind ik leuk omdat ik daarin zelf kan reflecteren op recente ontwikkelingen.
Wat verandert er nu het Domus Overleg sinds september 2024 een officiële commissie van de KNMG is?
Het Domus Overleg was een stichting die wat verder afstond van de KNMG. Nu het een commissie is geworden, komt het binnen de KNMG. In het Domus Overleg zitten afgevaardigden van de wetenschappelijke verenigingen die informatie verzamelen over hun vereniging en dat bewaren in het Trefpunt Medische Geschiedenis op Urk, via lezingen en op papier.
Is geschiedenis vooral interessant voor oudere KNMG-leden?
Zonder geschiedenis is er geen toekomst. Waar zouden we vandaag zijn zonder alle kennis en ervaring uit het verleden? Het is goed dat we ons daarvan bewust zijn. Als we als dokters en als artsenfederatie willen anticiperen op de toekomst dan moeten we ons voortdurend ontwikkelen en aanpassen aan veranderingen in de maatschappij. Hierbij kunnen we leren van de geschiedenis. Dus juist voor jongere leden is geschiedenis relevant.
Wat is de toekomst van de geschiedenis binnen de KNMG?
In de toekomst kijken is koffiedik kijken, zeker als het over geschiedenis gaat. De toegankelijkheid van wat er is gebeurd, moet worden geborgd. Dat is niet alleen traditie, maar ook belangrijk om ons huidige handelen te kunnen zien in het licht van beslissingen en overwegingen uit het verleden.
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl