Eerder dit jaar maakte de KNMG met het ministerie van VWS, het Openbaar Ministerie, de Inspectie SZW en de FIOD afspraken over het waarborgen van het beroepsgeheim bij het doen van strafrechtelijk onderzoek naar mogelijke financiële fraude in de zorg. Die waarborg zit hem in de inzet van een onafhankelijk deskundige arts. De KNMG kan deze arts voordragen om te worden ingezet bij serieuze signalen en vermoedens van fraude in de zorg. De gemaakte afspraken zijn nu opgetekend in een definitief convenant, dat enkel betrekking heeft op strafrechtelijk onderzoek. Deze procedure wordt vanaf 2017 van kracht.
De KNMG hecht veel waarde aan het medisch beroepsgeheim. Dit is van fundamenteel belang voor goede zorgverlening én het vertrouwen van burgers in een zorgvuldige omgang met hun medische gegevens. Ook het ministerie van VWS, het OM, de Inspectie SZW en de FIOD zijn van mening dat het medisch beroepsgeheim een groot goed is waar we zorgvuldig mee moeten omgaan. Tegelijk zijn alle partijen van mening dat het beroepsgeheim niet mag worden ingezet om de opsporing van fraude met zorggeld onmogelijk te maken.
De KNMG wijst fraude in de zorg nadrukkelijk af. Tegelijkertijd vindt de KNMG wetgeving ter doorbreking van het beroepsgeheim onwenselijk. Zij heeft daarom voorgesteld een onafhankelijk deskundig arts (ODA) op te leiden die als tussenpersoon fungeert bij onderzoek naar fraude. In de zomer van 2016 had de KNMG hierover principe afspraken gemaakt met de andere partijen. Deze gemaakte afspraken zijn in de afgelopen maanden getoetst door strafrechtdeskundige prof. Paul Mevis. Naar aanleiding van de conclusies van het advies van de heer Mevis hebben de KNMG en anderen de afspraken op enkele punten verduidelijkt en vastgelegd in een convenant. Met het oog op de inwerkingtreding van het convenant start de KNMG per direct met het werven van ODA’s, die na een korte opleiding rond de jaarwisseling kunnen worden ingezet voor deze werkzaamheden. Na de selectie en opleiding van deze artsen kan het convenant operationeel worden.
Het convenant voorziet in het inschakelen van een ODA als buffers tussen het OM en de arts tegen wie vermoedens bestaan van financiële fraude in de zorg. Heeft een opsporingsinstantie een ernstig vermoeden van dergelijke fraude waarvoor inzage in patiëntendossiers nodig wordt acht, dan moet het OM, de FIOD of de Inspectie SZA aan een juridisch deskundige vragen of de signalen of verdenkingen de inzet van de ODA rechtvaardigen. Het convenant bevat waarborgen die moeten voorkomen dat ODA’s worden ingezet in zaken die daarvoor niet zijn bedoeld, waaronder zaken waarbij verdenkingen te licht zijn of niet strafrechtelijk. De ODA, waarop via de KNMG een beroep kan worden gedaan, zal in zaken uitsluitend geanonimiseerd patiëntgegevens overhandigen.
Door de tussenkomst van een ODA en de anonimisering van medische gegevens in de verslaglegging, wordt het maatschappelijk belang van opsporing van strafbare feiten met zorggeld gediend én blijft het medisch beroepsgeheim van de arts maximaal gewaarborgd. Op de patiënt herleidbare informatie komt hierdoor niet terecht in de strafrechtelijke onderzoeksdossiers vanwege verdenking van een arts. Patiënten kunnen in openheid en in vertrouwen met hun artsen over hun zorgen blijven praten, zonder bang te zijn dat deze informatie met derden wordt gedeeld. De norm: elkaar aanspreken Voorop staat dat artsen elkaar moeten blijven aanspreken bij een vermoeden dat een collega niet doelmatig of niet rechtmatig omgaat met financiële middelen. Niet voor niets heeft de artsenfederatie dit in 2013 onderdeel gemaakt van de gedragsregels voor artsen.
VWS Infographic: Wat doet een ODA?
De KNMG is op zoek naar tien artsen voor onafhankelijk en deskundig onderzoek bij medische persoonsgegevens. De onafhankelijk deskundige arts (ODA) krijgt op basis van het convenant inzage in medische persoonsgegevens van de patiënten, met het oog op vier taken: schiften van medische gegevens in relatie tot het medisch beroepsgeheim, turven en beoordelen van aantal behandelingen, anonimiseren van gegevens en het verslagleggen van de bevindingen. De KNMG verzorgt hiervoor een opleiding van 2,5 dagen. De termijn voor aanmelding sluit 6 november 2016.
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl