Bijna wekelijks krijgen artsen te maken met desinformatie. Dat leidt tot meer werkdruk, wantrouwen en zelfs gezondheidsschade, blijkt uit onderzoeken.* Met de campagne Gecheckt? Wel zo gezond! willen Artsenfederatie KNMG en isdatechtzo.nl daar iets aan doen. 

tekst Naomi van Esschoten

"Iedereen wil graag gezond zijn en blijven. Daarom zoeken mensen online naar informatie over gezondheid of klachten", vertelt projectleider Arine van Heeswijk van isdatechtzo.nl, met wie de KNMG de campagne tegen medische desinformatie is gestart. "Maar online zijn veel zelfbenoemde experts te vinden en zien we een brede verspreiding van medische mis- en desinformatie."

Honden smeren niet

Waarom krijgt medische desinformatie zoveel voet aan de grond? "Waar alternatief genezers het vroeger moesten hebben van mond-tot-mondreclame, hebben de hedendaagse ‘gezondheidsgoeroes’ een veel groter bereik", weet Van Heeswijk. "Hun methodes zijn niet nieuw. Mensen gaan bijvoorbeeld gemakkelijk mee in anekdotisch bewijs: de oma die 85 jaar is geworden met een pakje sigaretten per dag. Maar een persoonlijk goede ervaring betekent niet dat iets ook werkt of gezond is. Ook schijnredenen slaan aan om mensen te overtuigen, bijvoorbeeld ‘honden smeren zich ook niet in met zonnebrandcrème." Verder zijn influencers goed in het zaaien van twijfel.  

Grote gevolgen

De gevolgen zijn minder onschuldig dan gedacht. "Soms gaan mensen niet of pas laat met klachten naar de dokter. Maar je kunt ook denken aan het niet opvolgen van adviezen, medicatie niet innemen, stoffen gebruiken die interacteren met andere medicatie of het niet vertrouwen van de behandelaar. Dat kan leiden tot grote gezondheidsschade."

‘De gevolgen van medische desinformatie kunnen leiden tot grote gezondheidsschade.’

Gezonde checks

In mei trapten de KNMG en isdatechtzo.nl daarom af met de bewustwordingscampagne ‘Gecheckt? Wel zo gezond!’. "Met uitleg-artikelen op onze website, tips op sociale media en een animatievideo op meer dan 400 wachtkamerschermen in huisartsenpraktijken geven we tips en tools om desinformatie te herkennen", vertelt Van Heeswijk. "Zo adviseren we: kijk naar wie de afzender is: heeft diegene medische kennis? Bepaal vervolgens of er een commercieel belang speelt: wil iemand je iets verkopen? Tot slot is onze boodschap: heb je twijfels, bespreek die dan met een arts of bel de Twijfeltelefoon."

Uiteindelijk hopen de KNMG en isdatechtzo.nl met de al geplande vervolgcampagne de focus te verleggen naar ‘mediawijsheid’, waarin mensen kritischer leren kijken naar informatie en anders de spreekkamer binnen stappen. "Zo verwijzen we mensen naar betrouwbare bronnen, ook op sociale media als TikTok en Instagram. Want jongere generaties maken nu eenmaal steeds minder gebruik van traditionele media."

Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl