Vanochtend werd ik gebeld door de dochter van een patiënt van mij. Hij is vorige week overleden aan de gevolgen van longkanker. De dochter wil inzage in zijn medisch dossier. Ze zegt dat ze er persoonlijk belang bij heeft om meer te weten over de ziekte van haar vader. Mag ik haar inzage geven in het medisch dossier?
U mag nabestaanden in principe geen inzage geven in het medisch dossier van een overleden patiënt. Ook mag u hier geen afschrift van geven. Alleen als er sprake is van een uitzondering, mag u gegevens uit het dossier verstrekken.
Hoofdregel
De hoofdregel is dat gegevens uit het medisch dossier onder het medisch beroepsgeheim van de arts vallen. Dat geldt ook na het overlijden van de patiënt.
Uitzonderingen
Alleen in bepaalde gevallen mag u het beroepsgeheim doorbreken en mag u nabestaanden en anderen het dossier laten inzien of hen hier een afschrift van geven. Dit mag alleen als er sprake is van een van de volgende situaties:
De patiënt heeft hier tijdens zijn leven toestemming voor gegeven.1
Een nabestaande of voormalig vertegenwoordiger van de patiënt heeft een mededeling van een incident ontvangen op grond van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).2
Iemand heeft een zwaarwegend belang bij inzage in het dossier.3
Het verzoek wordt gedaan door de ouders of voogd van een overleden kind dat jonger is dan 16 jaar.4 Voor hen geldt een bijzondere regeling voor inzage.
Is er geen sprake van een van deze uitzonderingen? Dan mag u geen inzage in, of een afschrift van het medisch dossier verstrekken. Soms is het wel mogelijk om mondeling informatie uit het dossier met de nabestaanden te delen, bijvoorbeeld om hen te helpen bij hun rouwverwerking. U mag de nabestaanden dan in een nazorggesprek informeren over de omstandigheden waaronder de patiënt is overleden. Dat mag echter alleen als u ervan uit kunt gaan dat de patiënt daar toestemming voor had gegeven als hij nog leefde.
Verzoek om informatieverstrekking
Is er sprake van een uitzondering en krijgt u van een nabestaande een verzoek om inzage in, of een afschrift van het dossier van een overleden patiënt? Dan is het belangrijk dat u niet méér gegevens verstrekt dan noodzakelijk is voor het doel waarvoor de nabestaande inzage vraagt. Het is daarom zaak dat de nabestaande zijn verzoek zo veel mogelijk specificeert. Bijvoorbeeld door aan te geven welke informatie hij precies wil hebben en op welke grond hij zijn verzoek baseert.
Een patiënt kan bij leven hebben aangeven aan wie u na zijn overlijden wel of geen gegevens uit zijn medisch dossier mag verstrekken en voor welke gegevens dit geldt. Ook kan hij toestemming hebben gegeven voor inzage in zijn volledige medisch dossier. Is dit het geval, dan mag u de gegevens verstrekken of volledige inzage geven. U kunt hier in uitzonderingsgevallen van afzien:
als u zeker weet dat inzage niet meer overeenkomt met de wens van de patiënt. U kunt het inzageverzoek dan weigeren op grond van goed hulpverlenerschap;
als door de inzage de persoonlijke levenssfeer van een ander dan de patiënt of de aanvrager wordt geschaad.
Zwaarwegend belang
Sinds 1 januari 2020 is ‘zwaarwegend belang’ in de wet opgenomen als reden om onder omstandigheden gegevens uit het medisch dossier van een overleden patiënt te mogen inzien. Volgens de wet kan ‘een ieder’ op grond van een zwaarwegend belang verzoeken om inzage in het dossier van een overleden patiënt.5 Krijgt u een verzoek op grond van een zwaarwegend belang, dan mag u dit niet te gemakkelijk honoreren. Er worden hoge eisen gesteld aan een dergelijk verzoek.
Die eisen bepalen dat u een verzoek om inzage alleen mag honoreren als de aanvrager met voldoende concrete aanwijzingen aannemelijk heeft gemaakt dat:
er daadwerkelijk sprake is van een zwaarwegend belang;
dit belang mogelijk wordt geschaad door geheimhouding van het medisch dossier; en
inzage in het medisch dossier noodzakelijk is om het zwaarwegende belang te kunnen behartigen.
Het is aan u om te beoordelen of de aanvrager voldoende heeft aangetoond dat hij een zwaarwegend belang heeft bij de inzage in het dossier. Een voorbeeld van zo’n belang is een financieel belang. Zo kunnen nabestaanden om gegevens uit het medisch dossier van hun overleden familielid vragen, als zij zich ten onrechte benadeeld voelen door een wijziging van een testament of als zij belang hebben bij een uitkering uit een levensverzekering.
Emotioneel belang of rouwverwerking
In de praktijk komt het regelmatig voor dat nabestaanden een medisch dossier willen inzien op grond van een emotioneel belang of rouwverwerking. Nabestaanden mogen het dossier echter niet op deze grond inzien. Het kan in zo’n geval wel belangrijk zijn om een nazorggesprek met de nabestaanden te voeren. In dat gesprek mag u de nabestaanden informeren over de omstandigheden waaronder de patiënt is overleden. Dit mag alleen als het aannemelijk is dat de overleden patiënt daarvoor toestemming zou hebben gegeven.
1 Artikel 7:458a lid 1 onder a BW.
2 Artikel 7:458a lid 1 onder b BW.
3 Artikel 7:458a lid 1 onder c BW.
4 Artikel 7:458a lid 2 BW.
5 Artikel 7:458a lid 1 onder c BW.