Een patiënt van mij heeft verzocht om euthanasie. Ik heb nog niet eerder een euthanasieverzoek gehad en wil hier graag zorgvuldig mee omgaan. Waar kan ik terecht met vragen over een euthanasieverzoek? En wie kan ik consulteren?
Bespreek je dilemma, vragen of onzekerheden met een collega. Zo’n gesprek kan je eigen inzichten aanscherpen en je helpen om je mening te bepalen. Kies daar een rustig moment voor uit. Daarnaast kun je voor informatie en consultatie ook terecht bij een SCEN-arts of bij het Expertisecentrum Euthanasie.
Als arts kun je van een patiënt een concreet verzoek om euthanasie krijgen. De meeste artsen krijgen niet vaak zo’n verzoek. Daarom kun je hier vragen over hebben, zoals: hoe is de procedure en welke criteria gelden er? Ook kan het zijn dat je persoonlijke vragen hebt, bijvoorbeeld of je wel wilt meewerken aan zo’n verzoek en waar voor jou de grens ligt. Vaak kunt je je vragen of dilemma’s bespreken met een collega. Maar je kunt hiervoor ook contact opnemen met een SCEN-arts. SCEN staat voor Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland. Op de SCEN-website vind je een overzicht met telefoonnummers per regio.
Steun en advies
SCEN-artsen geven steun en consultatie aan collega-artsen die een euthanasieverzoek van een patiënt hebben gekregen. Het zijn huisartsen en medisch specialisten die speciaal zijn opgeleid om dit deskundig en onafhankelijk te doen. Een arts kan een SCEN-arts vragen om informatie en advies over euthanasie. Bijvoorbeeld over de juridische, ethische en communicatieve aspecten ervan, of over de medisch-technische uitvoering. Dit betreft meestal een eenmalig contact. Ook kan een arts een SCEN-arts inschakelen voor een consultatie.
Consultatie
Als je aan een euthanasieverzoek van een patiënt wilt voldoen, ben je wettelijk verplicht om een andere, onafhankelijke arts te consulteren. Hiervoor kun je een SCEN-arts inschakelen. Voordat je dat doet, ga je eerst met de patiënt in gesprek over het verzoek en de procedure. Vervolgens bekijk je of aan de zorgvuldigheidseisen wordt voldaan. Besluit je op basis hiervan om aan het euthanasieverzoek te voldoen, dan schakel je de SCEN-arts in. Besluit je om niet aan het verzoek te voldoen, dan bespreek je dat uiteraard ook met de patiënt.
De SCEN-arts toetst of aan de zorgvuldigheidseisen van de euthanasiewet is voldaan. Hij voert daarvoor een gesprek met jou, bestudeert de medische informatie en bezoekt de patiënt. Vervolgens geeft hij een oordeel aan jou. Dit oordeel is niet bindend. Dat wil zeggen dat je, als uitvoerend arts, je eigen professionele verantwoordelijkheid behoudt. Een SCEN-arts zal nooit de uitvoering van de euthanasie van je overnemen.
Nadat je het oordeel met de SCEN-arts hebt besproken, breng je verslag uit aan de patiënt. Je vertelt de patiënt wat de conclusie van de SCEN-arts was en welk besluit je op basis daarvan hebt genomen.
Onafhankelijke consulent
De arts die je consulteert (de consulent) moet onafhankelijk zijn ten opzichte van jou en de patiënt. Dit betekent dat een praktijkgenoot, medelid van een maatschap of arts-assistent in principe niet in aanmerking komt om als formeel consulent op te treden. Dat geldt ook voor familieleden of artsen die op een andere manier een afhankelijkheidsrelatie met jou hebben. Ook de schijn van afhankelijkheid moet worden vermeden. Daarom wordt aangeraden om voor een onafhankelijke consultatie altijd een SCEN-arts te raadplegen.
Geen palliatief consult
SCEN-artsen kunnen deskundig zijn op het gebied van palliatieve zorg, maar verlenen geen palliatief consult. Daarvoor kun je terecht bij de consultatieteams palliatieve zorg.