KNMG districten Midden-Brabant en Zuidoost-Brabant

De moderator van deze avond is Monique Hartings, huisarts bij SGE te Eindhoven. Het is een spannend jaar geweest met anders werken, online vergaderen en beeldbellen. We zijn blij om terug te gaan naar normaal, maar sommige zaken willen we vasthouden. De deelnemers van deze avond hebben een vrij diverse achtergrond. Vervolgens geeft de moderator het woord aan Kathinka Peels, voorzitter van het KNMG district Zuidoost-Brabant. Kathinka heet ons allen welkom mede namens het KNMG district Midden-Brabant. Ze verwelkomt de Zoom host van deze avond Marjolijn Hersselenberg. Dit webinar is een initiatief van KNMG en Dappere Dokters Optimale Zorg. Er zijn 15 eerdere werkconferenties geweest. Doel is de gunstige en ongunstige bijwerkingen van dokteren in coronatijd in beeld te krijgen. Deze schat aan informatie willen we vasthouden. De goede en slechte ervaringen willen we uitspreken en vervolgens een bevestiging horen of juist niet. Na de inleidende video’s van Marli Huijer en Marcel Levi gaan we uiteen in groepen met elk een voorzitter en notulist. De namen van de sprekers komen niet in de verslagen, wel de functies en de inbreng. Het verslag van dit webinar met de bijbehorende notulen sturen we u later op. Later volgt ook nog het landelijk verslag van alle bijeenkomsten door de KNMG, in welke vorm en wanneer is nog onbekend. We willen graag twee aanbevelingen per groep zien in de plenaire bijeenkomst. Veel plezier en succes gewenst deze avond.

De visies van Marli Huijer en Marcel Levi

Marli Huijer, filosoof en medicus: Volgens de eed van Hippocrates moeten we helpen en niet schaden. Toch komt dat schaden regelmatig voor, bijwerkingen op de lange termijn. De aanpak van Covid-19 zet hele samenlevingen op slot. Het is lijden en dan wel speciaal voor jongeren. Helpen en niet schaden is dat hier wel goed afgewogen? Sedert 1950 is de levensverwachting met 10 jaar toegenomen. Ziektes horen bij het leven en medische behandelingen die schade geven horen er ook bij. Niet schaden en helpen goed afwegen. Goed leven is belangrijker dan maximaal leven en lang. Marcel Levi, internist: Het zijn intensieve maanden geweest, er zit veel veerkracht in de gezondheidszorg. Innovaties zijn nu wel doorgevoerd en wel door professionals zelf veelal geleid door teams van artsen. Het was een medische noodzaak voor professionals, zij waren in de lead voor optimale zorg en niet de beleidsmakers. Deze verantwoordelijkheid moet integraal opgepakt worden voor alle patiënten nu en in de toekomst. Dit webinar gaat daarover. Een succesvolle bijeenkomst gewenst.

Discussies in kleine groepen

We gaan vervolgens uiteen in 4 groepen in de break out rooms. Een van de deelnemers brengt de 2 aanbevelingen na afloop plenair naar voren. We hebben 75 minuten de tijd. In de subgroepen komen onder andere de volgende thema’s aan de orde:

Uitbreiding digitale mogelijkheden

In alle groepen werd als positief punt van de Covid crisis de uitbreiding van digitale mogelijkheden genoemd. Allereerst zijn het laatste jaar onderwijs, nascholingen, webinars etc. veelal online georganiseerd. Het blijkt dat het vrijwel altijd goed mogelijk is om een zinvolle bijeenkomst te hebben. Het grote voordeel hiervan is de sterke afname in reistijd. Zo is het bijvoorbeeld een stuk makkelijker om na werk nog bij een meeting aan te sluiten. Als aandachtspunt wordt genoemd dat een hele dag online scholing vermoeiend is en daarmee dus wat minder geschikt. Hiernaast is het belangrijk is dat er voldoende aandacht is voor interactie en het stellen van vragen, waarbij alleen communicatie via de chat als beperkt wordt ervaren. Ten tweede zijn MDOs meer online vormgegeven. Ook dit leverde een vermindering aan reistijd op en hierdoor makkelijkere deelname van extramurale professionals. Tevens leken sommige MDOs juist efficiënter te verlopen doordat er meer discipline was en minder ruimte voor emoties. Ten slotte is in de afgelopen anderhalf jaar een grote stap gezet in het digitale patiëntencontact. Waar veel artsen vooraf sceptisch waren, blijkt dit toch heel vaak goed uit te pakken en is dit zeker iets om 2/3 door te zetten. Wel is het niet bij elke patiënt (bv demente patiënt) en niet voor elk type consult (bv eerste consult) geschikt. Ook wordt genoemd dat er meer tijd is voor de patiënt. De fysieke contacten die er nog wél waren bij de huisartsen, zijn verlengd tot 15 minuten, wat als prettig is ervaren.

Betere samenwerking

De Covid crisis heeft artsen van allerlei disciplines meer tot elkaar gebracht en beter laten samenwerken. Dit is binnen de ziekenhuizen gezien, waar specialisten op elkaars afdeling werkten en er bijvoorbeeld een veel betere samenwerking tussen internisten, longartsen en geriaters was. Daarnaast was de samenwerking transmuraal en buiten de ziekenhuizen beter. Bijvoorbeeld door het overleg over patiënten die naar huis of een revalidatieplek gingen met zuurstof, was er veel overleg tussen longartsen en huisartsen of revalidatieartsen. Een uitdaging voor de toekomst is om deze samenwerking en kortere lijntjes te blijven behouden. Dit zou kunnen door structurele overleggen te plannen met bijvoorbeeld huisartsen, specialisten, bedrijfsartsen, etc..

Zorg voor de zorg

De zorgverleners hebben het afgelopen anderhalf jaar hard gewerkt. Dit heeft voldoening gegeven en er is ook waardering gekomen vanuit de maatschappij. Echter zijn juist door de hoge druk punten aan de orde gekomen die verbeterd moeten worden om het werk in de zorg vol te kunnen houden. Tijdens de crisis zijn op verschillende plekken peer-support, een buddysysteem of een structurele dagopening en/of dagsluiting ingevoerd. Dit is als positief en zinvol ervaren. Op sommige plekken is dit structureel doorgezet, terwijl het op andere plekken weer verwaterd is. Het zou goed zijn dit overal een structurele plek te geven.

Met de hoge werkdruk is het extra duidelijk geworden dat (materiele) waardering erg belangrijk is om het plezier vast te houden. Dit hoeft niet om veel geld te gaan, maar zit bijvoorbeeld in budget voor afdelingsuitjes of de zorgbonus (waarvan het jammer was dat niet alle artsen daarvoor in aanmerking kwamen, dat was gebrek aan waardering).

Ten slotte is het belangrijk de zorg veilig te houden. Het was niet acceptabel dat aan het begin van de crisis verpleeghuizen en huisartsen een tekort hadden aan persoonlijke beschermingsmiddelen.

Kwetsbare groepen

Tijdens de Covid crisis was er een spanningsveld tussen het ‘niet schaden’ van kwetsbare groepen en ‘helpen’ van zoveel mogelijk patiënten. Door gemaakte keuzes is er onvermijdelijk schade opgetreden bij kwetsbare groepen. Het bleek dat verschillende groepen maar moeilijk in kaart gebracht konden worden en er daardoor kwetsbaren uit beeld verdwenen (bv kwetsbare kinderen bij sluiting scholen, daklozen). Voor een volgende crisis is het belangrijk dat deze groepen veel beter in beeld zijn. Daarnaast kwam de maatschappelijke solidariteit aan de orde, waarbij gemaakt beleid en gebrek aan aandacht voor verpleeghuizen (onbewust) een beeld schiepen dat ‘ouderen er niet toe doen’. Gelukkig is in tweede instantie Verenso (vereniging van specialisten ouderengeneeskunde) betrokken bij het OMT, waardoor er ook een duidelijkere stem vanuit de verpleeghuizen was.

Arts in the lead

Zeker aan het begin van de crisis waren artsen noodgedwongen ‘in the lead’. Beslissingen werden snel genomen en dit is als prettig ervaren. Er is echter behoefte aan een meer structurele stem van de artsen bij bestuurlijke beslissingen. Een CMO (chief medical officer) zou kunnen helpen om dit medisch standpunt beter te kunnen belichten.

Er was weinig aandacht vanuit de beroepsvereniging van artsen voor adequate voorlichting aan de algemene bevolking. Hiertegenover stond zeer mooi promotiemateriaal vanuit de ‘complothoek’. Het gevoel van artsen was dat ze geen tijd hadden om zelf ook nog bezig te zijn met het voorlichten van de bevolking. Het zou goed zijn als bij een volgende crisis veel duidelijker en laagdrempelig promotiemateriaal beschikbaar komt (mn ook filmpjes), bijvoorbeeld vanuit de KNMG of wetenschappelijke beroepsverenigingen.

Afsluiting van deze avond

Marjolein Braakhuis, voorzitter van het KNMG district Midden-Brabant sluit de avond af. Ze bedankt onze Zoom host van deze avond, Marjolijn Hersselenberg. Ze stelt dat er veel positieve ervaringen zijn gedeeld deze avond. De notulen van de 4 groepen zullen verwerkt worden in het verslag van dit webinar en aan iedere deelnemer toegestuurd worden. Tot slot worden alle deelnemers bedankt voor hun input van deze avond.