In deze turbulente tijden, waar schaarste aan mensen en middelen in de zorgsector onze gezondheidszorg bedreigt, moeten we ons afvragen: hoe vinden we de weg vooruit? We moeten een strategie ontwikkelen om de structurele problemen waarmee de gezondheidssector te kampen heeft aan te pakken, van personeelstekorten en problemen met toegankelijkheid tot bureaucratische knelpunten en de noodzaak van preventieve zorg. Een langetermijnvisie voor de gezondheidszorg is daarbij geen luxe, maar een broodnodige noodzaak.
Een gezonde toekomst voor onze gezondheidszorg vereist een visie die verder reikt dan de volgende begrotingsperiode. We moeten ons afvragen waar we over 10, 20 of zelfs 50 jaar willen staan met onze gezondheidszorg, en welke stappen we moeten nemen om daar te komen. Dit vereist een coherente en consequente strategie die gericht is op de behoeften van de komende generaties. Hiervoor is politieke wilskracht, samenwerking over partijgrenzen heen en een eerlijke dialoog met alle belanghebbenden onontbeerlijk.
De toenemende administratieve lasten in de eerstelijnszorg hebben aanzienlijke gevolgen voor de kwaliteit en continuïteit van de zorg. Ondanks de consensus over de noodzaak van vermindering, blijven zorgverleners geconfronteerd worden met nieuwe lastenverzwarende wet- en regelgeving. Dit demotiveert jonge zorgverleners in hun keuze voor het vak en het opzetten van een eigen praktijk. We moeten samen streven naar verbetering van werkomstandigheden en vermindering van administratieve rompslomp, aangezien deze taken kostbare tijd en energie in beslag nemen die beter aan directe patiëntenzorg kan worden besteed.
Verder is het belangrijk om de marktwerking in de zorg te beperken en de samenwerking tussen verschillende zorginstellingen te stimuleren. Door een gezamenlijke aanpak kan de zorg beter gecoördineerd worden, waardoor de behandeling is gericht op de algehele gezondheid van de patiënt en minder versnipperd is. Dit moet ook door de verzekeraars volmondig in de uitvoering worden gesteund. Daarbij moeten we erkennen dat de overheid een cruciale rol speelt. Een gezonde gezondheidszorg kan niet volledig afhankelijk zijn van marktmechanismen; een grotere rol voor de overheid is nodig om ervoor te zorgen dat alle burgers, ongeacht hun financiële situatie, de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Om de gezondheidszorg toegankelijker te maken, is het essentieel dat we niet alleen de wachttijden verkorten, maar ook proactief investeren in het verbeteren van de algehele gezondheid van burgers. Naast de reguliere behandelingen moeten we meer aandacht besteden aan preventieve zorg. Een alomvattende aanpak is nodig waarbij we de onderliggende oorzaken van ziekten aanpakken, die vaak voortkomen uit sociale en economische omstandigheden. Het bestrijden van armoede en het verbeteren van leefomstandigheden vormen de basis voor een duurzame gezondheidszorg.
Daarnaast moeten we in onze visie rekening houden met het feit dat scherpe keuzes kunnen leiden tot beslissingen om bepaalde behandelingen niet uit te voeren of te beperken. Het is onvermijdelijk dat in de toekomst passende zorg niet langer vanzelfsprekend is. Dit vraagt van ons duidelijkheid over wat haalbaar en betaalbaar is, terwijl we tegelijkertijd de principes van rechtvaardigheid en toegankelijkheid hoog in het vaandel houden. Daarbij is het noodzakelijk om verschillende stemmen en perspectieven te betrekken, waaronder zorgprofessionals, de politiek, onderwijsexperts en burgers, om gezamenlijk een gedragen visie te ontwikkelen. Want zonder brede steun en betrokkenheid is een dergelijke transitie bij voorbaat gedoemd te mislukken.
Deze veranderingen zijn niet zonder uitdagingen. Het vereist een grondige heroverweging van bestaande structuren en systemen, en misschien nog wel belangrijker, een verandering in de mindset van degenen die de koers bepalen. Een stevige toekomstvisie is cruciaal om een veerkrachtig gezondheidszorgstelsel te creëren dat standhoudt te midden van onzekerheden. Een langetermijnvisie stelt ons in staat moeilijke, maar noodzakelijke beslissingen te nemen op basis van ethische en sociale waarden. Het succes van deze herstructurering hangt af van onze bereidheid als samenleving om te investeren in duurzame gezondheidszorg en onze vastberadenheid om koersvast te blijven. Dit is niet slechts een kwestie van financiën, maar een gedeelde verantwoordelijkheid voor het welzijn van de toekomstige generaties.
René Héman, voorzitter artsenfederatie KNMG, Arts M&G, bedrijfsarts
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl