Het politieke landschap is de afgelopen tijd flink in beweging gekomen. Met de exodus van vele politici uit Den Haag en de komst van een nieuwe generatie politiek leiders ontstaat er ruimte voor fris elan en goede ideeën om urgente gezondheidsproblemen aan te pakken en te streven naar gelijke kansen op een gezond leven voor iedereen. Ik kijk vol hoop en verwachting uit naar deze nieuwe generatie politiek leiders, die vooruit durven te kijken en bereid zijn moedige beslissingen te nemen om onze gezondheid naar een hoger niveau tillen.
Het is verontrustend te zien hoe het verwaarlozen van volksgezondheid onze samenleving schaadt. Onze levensverwachting is hoger dan ooit tevoren, maar de verschillen in levensverwachting tussen sociaaleconomische groepen groeien nog steeds. Een aanzienlijk deel van onze gezondheidsuitgaven gaat naar de behandeling van ziekten, terwijl de inspanningen om mensen gezond te houden (te) vaak op de achtergrond blijven. Hierdoor laten we waardevolle kansen liggen om de druk op de zorg te verminderen, de gezondheid van onze samenleving te verbeteren en gezondheidsverschillen te verkleinen.
Maar het is niet te laat om het tij te keren en te investeren in een gezondere samenleving. De focus moet verschuiven naar de bevordering van gezondheid en het voorkomen van problemen voordat ze ontstaan. Daarnaast is het van belang om gezondheidsverschillen tussen verschillende sociaaleconomische groepen aan te pakken, zodat gezondheid niet langer afhankelijk is van leefomgeving, financiële positie of opleidingsniveau. Dit vraagt om een sociaal inclusief gezondheidsbeleid dat specifieke aandacht besteedt aan mensen in een kwetsbare positie. Een integrale aanpak waarbij verschillende sectoren buiten de zorg samenwerken, zoals onderwijs, arbeidsmarkt, volksgezondheid en welzijn, is daarbij een belangrijke voorwaarde.
De uitdaging hierbij is dat de politiek vaak zichtbare resultaten wil behalen binnen één regeringscyclus, terwijl veel gezondheidsinitiatieven gericht zijn op de lange termijn. Een visie op - en langjarige investering in- gezondheid is noodzakelijk. We moeten ons niet alleen richten op genezende zorg, maar ook op preventieve maatregelen en investeringen in de leefomgeving. Een goed voorbeeld hiervan is de aanpak die in de negentiende en twintigste eeuw werd toegepast, waarbij de levensverwachting toenam en (infectie)ziekten werden verminderd dankzij verbeterde hygiëne, schoon drinkwater en betere huisvesting. Essentieel is dat we beseffen dat gezondheid sterk wordt beïnvloed door onze leefomgeving, sociaaleconomische omstandigheden, leefstijlkeuzes en bestaanszekerheid. En dat gezondheidsbeleid dus veel verder moet reiken dan enkel het zorgsysteem.
Het is nu tijd voor leiderschap, waarbij gezondheid centraal staat en prioriteit krijgt in het beleid van alle partijen en ministeries. Ik hoop van harte dat de nieuwe generatie politiek leiders vooruit durft te kijken en bereid is om uitdagingen op het gebied van gezondheid integraal en ambitieus aan te pakken. Het is daarbij cruciaal om samen te werken met zorgprofessionals, maatschappelijke organisaties binnen en buiten de zorg en experts, zodat er werkbare oplossingen komen voor iedereen.
Om los te komen van de vierjaarlijkse beleidscycli en de afhankelijkheid van wisselende partijpolitiek, moeten lange termijn gezondheidsdoelen wettelijk worden verankerd. Een onafhankelijke regeringscommissaris kan toezicht houden op de naleving van deze doelen, die in samenspraak met ministeries enmedeoverheden worden opgesteld. Het is tijd om ons nú te richten op toekomstbestendig gezondheidsbeleid. De stijging van zorguitgaven is niet hetgeen wat onze samenleving schaadt, maar eerder het verwaarlozen van de volksgezondheid. Investeren in gezondheid draagt bij aan de economie en is noodzakelijk voor het realiseren van een gezonde en welvarende samenleving.
Daarom doe ik een klemmende oproep aan alle politieke partijen om in hun verkiezingsprogramma’s de gezondheid van mensen de prioriteit te geven die het verdient. En aan mijn collega-artsen vraag ik om in november gebruik te maken van jullie stem door ideeën te steunen die jullie als zorgprofessionals, maar ook als individu belangrijk vinden. Laten we gezamenlijk kiezen voor de best mogelijke gezondheid voor iedereen in Nederland en een einde maken aan de groeiende gezondheidsverschillen.
René Héman, voorzitter artsenfederatie KNMG
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl