Casus

Ik heb van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) vernomen dat patiënten klachten hebben over mijn praktijkvoering. De IGJ heeft een onderzoek ingesteld. Nu vraagt de IGJ mij om een schriftelijke reactie op een aantal vragen. Ben ik verplicht om daaraan mee te werken? En in hoeverre geldt hier het medisch beroepsgeheim?

Advies

Je bent verplicht om mee te werken aan informatieverzoeken van de IGJ, als dat noodzakelijk is voor de uitoefening van haar toezichthoudende taak. Gegevens die onder het beroepsgeheim vallen, mag je in beginsel niet verstrekken aan de IGJ. Dit mag alleen als de betrokken patiënt daarvoor toestemming heeft gegeven. In uitzonderlijke gevallen heeft de IGJ de wettelijke bevoegdheid om zonder toestemming van de patiënt een medisch dossier in te zien. 

Toelichting

De IGJ is namens de overheid de belangrijkste toezichthouder op de kwaliteit van de zorg en het beroepsmatig functioneren van artsen. Zonder bevoegdheden kan de IGJ die taken niet uitvoeren. Tot die bevoegdheden behoren onder andere dat de IGJ inlichtingen mag opvragen en je praktijk mag betreden zonder jouw toestemming.  

Tegelijkertijd heeft de wetgever aan de IGJ een aantal beperkingen opgelegd, die zij in acht moet nemen bij het uitoefenen van haar bevoegdheden. Zo moeten medewerkers van de IGJ zich altijd kunnen legitimeren. Daarnaast mag de IGJ alleen gebruikmaken van haar bevoegdheden voor zover dat noodzakelijk is voor de uitoefening van haar toezichthoudende taak.  

Vanwege de toezichthoudende rol van de IGJ zijn artsen in bepaalde situaties verplicht om mee te werken aan onderzoek van de IGJ en om informatie aan de IGJ te verstrekken. Als de IGJ daarom vraagt, moet je dus informatie verschaffen over je praktijkvoering of over specifieke situaties. De IGJ gebruikt deze informatie doorgaans om te onderzoeken of je je aan de normen voor goede zorgverlening houdt.  

Beroepsgeheim

Als de IGJ om informatie verzoekt, ben je gebonden aan je beroepsgeheim. Gegevens die onder het beroepsgeheim vallen, mag je in beginsel niet verstrekken aan de IGJ. Dit mag alleen als de betrokken patiënt daarvoor toestemming heeft gegeven. Een uitzondering geldt als de IGJ je verdenkt van een ernstige situatie en je daarvoor een maatregel wil opleggen. In dat geval mag je voor je verdediging gegevens gebruiken die onder je beroepsgeheim vallen. Maar dit mag alleen voor zover dat voor je verdediging echt nodig is. 

Inzage in medische dossiers

De IGJ heeft in enkele bijzondere situaties de wettelijke bevoegdheid om inzage te vragen in patiëntendossiers. Zij zal alleen van deze inzagebevoegdheid gebruikmaken als dit redelijkerwijs noodzakelijk is voor de uitoefening van haar toezichthoudende taak. De IGJ mag geen kopie maken van dossiergegevens.  

Aan de inzagebevoegdheid is een geheimhoudingsplicht gekoppeld. Voor zover de betrokken zorgverlener uit hoofde van zijn beroep verplicht is om het dossier geheim te houden, geldt een gelijke verplichting voor de IGJ. Heeft de IGJ een dossier van een patiënt ingezien, dan getuigt het van je zorgvuldigheid als arts, dat je je patiënt hierover informeert.  

Klachten tegen zorgaanbieders

De IGJ neemt overigens geen klachten van patiënten tegen zorgaanbieders in behandeling. Klachtbehandeling is geen taak van de IGJ, maar van klachtencommissies en klachtenfunctionarissen. Wel kan de IGJ uit klachten en andere signalen die zij ontvangt, de indruk krijgen dat er mogelijk sprake is van structurele tekortkomingen in het leveren van goede zorg. In dat geval mag de IGJ een onderzoek instellen en in het kader daarvan inlichtingen opvragen bij zorgaanbieders, onder wie artsen. De IGJ is niet verplicht om te melden van wie zij klachten over een zorgaanbieder heeft ontvangen. Dit om te voorkomen dat door openheid daarover schade ontstaat in de vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt. 

Vragen vanuit het Landelijk Meldpunt Zorg

Het kan voorkomen dat je vragen krijgt van het Landelijk Meldpunt Zorg (LMZ). Het LMZ is een onderdeel van de IGJ. Hier kunnen mensen met klachten over de zorg terecht voor steun en advies. De IGJ kan op basis van de klachten die het LMZ ontvangt een onderzoek instellen en navraag doen bij artsen. Anders dan bij de IGJ ben je niet verplicht om mee te werken aan onderzoek van het LMZ. 

De KNMG wijst je er nadrukkelijk op dat je bij informatieverzoeken van het LMZ en de IGJ alert moet blijven op je beroepsgeheim. Dat geldt temeer als je telefonisch wordt benaderd. Je moet er dan van verzekerd zijn dat je met het LMZ of de IGJ spreekt. Daartoe kun je de beller vragen om zich schriftelijk tot je te wenden of je kunt aanbieden om terug te bellen.