Iemand die verslaafd is heeft vaak heel veel problemen op verschillende levensgebieden. De verslavingsarts is op de eerste plaats kundig op het vlak van het complexe ontstaan en verloop van een verslaving en de behandelmethodes daarvoor. Maar de verslavingsarts heeft ook kennis van somatische complicaties van intoxicaties, detoxificaties en het chronische gebruik van middelen. Diagnostiek en behandeling van onder andere leverfunctiestoornissen, longaandoeningen en neurologische afwijkingen zijn een vast onderdeel van het werk van de verslavingsarts, die vaak de regierol heeft in de samenwerking met andere specialismen.
Daarnaast heeft de verslavingsarts kennis van veel voorkomende psychiatrische comorbiditeit zoals PTSS, ADHD, persoonlijkheidsstoornissen, depressie en angststoornissen. Ook hier werkt de verslavingsarts nauw samen met andere specialismen, zoals psycholoog, psychiater en sociotherapeut. De verslavingsarts heeft ook oog voor de sociaal-maatschappelijke omstandigheden, die vaak een belangrijke rol spelen bij het ontstaan en voortbestaan van verslaving (relationele problematiek, werkeloosheid, woonproblemen en financiële problematiek). Samenwerking daarbij met maatschappelijk hulpverlening en de huisarts van groot belang.
Kortom: de verslavingsarts is een specialist, die breed naar de patiënt en diens omgeving kijkt. Hij of zij verricht diagnostiek en behandeling ten aanzien van verslaving, maar ook somatische en psychiatrische co-morbiditeit en sociaal-maatschappelijke problematiek. De verslavingsarts is vaak de spin in het web in de samenwerking met andere disciplines. De verslavingsarts heeft tot slot ook oog voor preventie ten aanzien van het voorkómen van verslaving. De kennis over verslaving is de laatste jaren erg toegenomen, maar van de andere kant zijn er nog veel vragen onbeantwoord. In veel behandelcentra wordt actief aan onderzoek gedaan, waardoor het vakgebied continu in ontwikkeling is.
Lees ook: Verslavingsgeneeskunde ‘de kunst om niet te oordelen’ (artikel in Arts in Spe)
Verslavingsgeneeskunde is een tweejarige postdoctorale opleiding ondergebracht bij de afdeling Eerstelijns Geneeskunde van het Radboud UMC. De opleiding is duaal opgezet; de verslavingsarts in opleiding werkt minimaal 24 uur per week en volgt daarnaast het cursorische onderwijs 1 dag per week. In de loop van de twee jaar worden de verschillende kernactiviteiten van het vak (werken in polikliniek, kliniek, onderhoudsbehandeling en Dubbeldiagnostiek) bij problematisch middelengebruik doorlopen, zowel in de praktijk als theoretisch. Hierbij wordt vooral ook aandacht gegeven aan de verslavingsarts in de rol van spil in het netwerk van elkaar overlappende specialismen.
Verslavingsgeneeskunde is een erkende vervolgopleiding. Dit betekent dat de opleiding onder toezicht staat van de twee KNMG-organen, CGS en RGS. Zij houden in de gaten wie welke opleiding volgt. Ook controleren ze of de arts in opleiding aan alle eisen voldoet om de titel te mogen voeren en of deze de titel in de toekomst mag behouden.
Het Medisch profielenboek bevat geen informatie over het profiel verslavingsgeneeskunde.