Mr. dr. Corrette Ploem is op 12 mei jl. officieel geïnstalleerd als bijzonder hoogleraar Recht, zorgtechnologie en geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Met een oratie over Goed Recht voor Zorgtechnologie richt Corrette zich met de KNMG-leerstoel onder meer op technologische ontwikkelingen zoals robotisering en AI die een grote invloed hebben op het huidige en toekomstige werk van artsen.
De leerstoel biedt een uitgelezen kans om onderzoek te doen op het snijvlak van recht en geneeskunde naar de juridische aspecten van het gebruik van zorgtechnologie. René Héman, voorzitter van artsenfederatie KNMG, feliciteert Corrette Ploem met haar benoeming: “Een belangrijke opgave voor de KNMG is om ervoor te zorgen dat de arts in 2040 nog op een goede manier zijn of haar vak kan uitoefenen. Maatschappelijke ontwikkelingen en technologische vooruitgang vragen om nieuwe vaardigheden van artsen. Om te zorgen dat artsen hiervoor in de toekomst goed zijn uitgerust, is deze bijzondere leerstoel Recht, zorgtechnologie en geneeskunde in het leven geroepen. Ik ben trots dat we samen met de UVA Corrette Ploem bereid hebben gevonden de leerstoel voor ons in te vullen en wens haar veel succes met haar werkzaamheden.”
Volgens Corrette voelen artsen aan dat nieuwe technologie, met name e-health, kunstmatige intelligentie en communicatietechnologieën artsen een iets andere rol zullen geven. De vraag is aan welke spelregels ze zich moeten houden. Uit Amerikaans onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ChatGPT patiënten geruststelt op een manier waar echte artsen niet altijd tijd voor hebben. Zou dit betekenen dat de robotarts de echte arts zal gaan vervangen in de toekomst? En hoe zit het met de veiligheid, de kwaliteit en eindverantwoordelijkheid voor de patiënt? Dit zijn belangrijke vraagstukken waar Corrette zich mee bezig houdt. Ook vroegen wij naar haar ambitie en uitdagingen met de nieuwe leerstoel.
Wat is je ambitie met deze leerstoel?
‘Deze leerstoel is in de eerste plaats ingesteld om vanuit het gezondheidsrecht een bijdrage te leveren aan onderzoek naar de introductie van nieuwe technologieën in de praktijk, vooral op het terrein van AI-systemen, zoals chatGPT. Technologie wordt steeds belangrijker binnen de zorg, maar het roept ook fundamentele vragen op. Het is van belang die vragen tijdig te onderzoeken. Naast onderzoek is ook onderwijs binnen het rechtencurriculum een doel van de leerstoel en de rol van klankbordfunctie voor de gezondheidsjuristen van de KNMG, met name in relatie tot richtlijnontwikkeling en advisering over wetsvoorstellen waarbij technologieontwikkeling en -gebruik een rol spelen. Neem de ontwikkeling waardoor het mogelijk is om hele DNA-codes van patiënten te genereren en op te slaan. Patiënten vragen soms om een kopie daarvan, maar valt zoiets ook onder het inzagerecht? Zo'n kwestie moet bij voorkeur in een landelijke richtlijn, bijvoorbeeld de Richtlijn omgaan met medische gegevens, geregeld worden zodat alle artsen op dit punt dezelfde lijn volgen.’
Wat zie je als de grootste uitdaging?
‘Voor mij persoonlijk is de grootste uitdaging alle ballen in de lucht te houden. Ik zit op dit moment in heel wat commissies en ben bij behoorlijk wat projecten betrokken, en vanwege de leerstoel zit ik nu natuurlijk ook bij twee faculteiten. Ik ben ook niet zo goed in 'nee' zeggen als iemand iets aan me vraagt. Het is echter wel belangrijk, ik hoorde het een begeleidster van mijn promovendus laatst nog zeggen, om ook echt te ontspannen, dus dat is wel een puntje waarop ik moet letten.’
Hoe ga je voor de verbinding zorgen met de praktijk?
De verbinding met de praktijk is er haast vanzelfsprekend. Ten eerste omdat ik in een academisch ziekenhuis werk en door artsen vaak bij praktijkvragen over het recht wordt betrokken. Ten tweede omdat ik in het kader van mijn leerstoel ook onderzoek doe naar toepassing van het recht in de praktijk, en dan in relatie tot de invoering en het gebruik van technologie in de zorg. Samen met ethici voeren we ook empirisch onderzoek uit om juist van die praktijk een goed beeld te krijgen.’
Waarmee wil je anderen (studenten, docenten, onderzoekers) inspireren?
‘Met mijn enthousiasme voor het vak dat wij als gezondheidsjuristen uitoefenen. Het zijn vrijwel zonder uitzondering interessante inhoudelijke kwesties die ook direct voor de medische praktijk relevant zijn. Mijn promovendi hoef ik trouwens niet te inspireren, die zijn dat al uit zichzelf, en daarmee bof ik natuurlijk enorm. Ik geef zelf al jaren les aan geneeskundestudenten, en dat is zeker als ze verder in hun opleiding zijn, een enorm dankbare groep. Er ontstaat bijna zonder uitzondering een leuke interactie, ook omdat ze zich realiseren dat ze later in de praktijk met juridische kaders, wetten en regels te maken kunnen krijgen.’
Ben je arts en wil je reageren op dit artikel, stuur dan een mail naar communicatie@fed.knmg.nl