Dossier / bijgewerkt: 22 februari 2022
Artsen, apothekers, verpleegkundigen, ziekenhuizen en andere zorginstellingen werken samen met farmaceutische bedrijven in het belang van de verbetering van de zorg en behandelmethoden. Aan deze samenwerkingen zijn in bepaalde gevallen financiële vergoedingen verbonden. Om mogelijke belangenverstrengeling te voorkomen, gelden gedragscodes. Artsen maken hun banden met de farmaceutische industrie openbaar via het Transparantieregister Zorg.
Geneesmiddelfabrikanten richten hun reclame op beroepsbeoefenaren zoals de arts en apotheker en op het publiek. Voor geneesmiddelen die uitsluitend op recept verkrijgbaar zijn mag alleen reclame worden gemaakt richting beroepsbeoefenaren. De KNMG wil de onafhankelijkheid van artsen waarborgen. Patiënten mogen immers verwachten dat artsen hen op objectieve wijze medicatie voorschrijven. Artsen mogen dan ook niet ongewenst worden beïnvloed door geneesmiddelenreclame. De KNMG richt zich met name op het terugdringen van de invloed van de industrie op het voorschrijfgedrag van artsen, de bij- en nascholing van artsen en wetenschappelijk onderzoek door artsen.
Test jezelf op hoeblijfikonafhankelijk.nl
Kun je dat ene relatiegeschenk wel aannemen? Moet je wel of niet ingaan op de uitnodiging om zitting te nemen in die speciale adviesraad? Enkele veelvoorkomende onderwerpen met elk hun eigen checkvragen worden op hoeblijfikonafhankelijk.nl uitgelicht. Deze geven inzicht in de belangrijkste regels en weegfactoren ter voorkoming van belangenverstrengeling.
Om ongewenste beïnvloeding van artsen en gunstbetoon tegen te gaan, werkt de KNMG mee aan de ontwikkeling en handhaving van regels in de relatie tussen artsen en farmaceutische industrie, onder andere door deelname in de Stichting Code Geneesmiddelen Reclame (CGR). In de Gedragscode Geneesmiddelenreclame is bepaald dat een farmaceutische onderneming geen cadeaus mag aanbieden en artsen deze ook in geen geval mogen aannemen. Naast de CGR houden ook Keuringsraad KOAG/KAG en Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) zich in onderlinge afstemming bezig met het opstellen van regels op het gebied van geneesmiddelenreclame en de naleving daarvan.
Gedragscode Belangenverstrengeling
In 2012 is de Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling in werking getreden. Deze gedragscode vormt een aanscherping van het al bestaande beleid . Ruim dertig organisaties hebben de code onderschreven. Uitgangspunt van de code is de onderkenning van ieders belangen en de overeenstemming dat deze zichtbaar en controleerbaar moeten zijn.
Gedragscode Medische hulpmiddelen
Sinds 1 januari 2014 zijn artsen, zorginstellingen en de hulpmiddelenindustrie gebonden aan de Gedragscode Medische Hulpmiddelen (GMH), ondergebracht bij de Stichting Gedragscode Medische Hulpmiddelen.. Deze gedragscode bevat regels over reclame en gunstbetoon ten behoeve van een zorgvuldige, transparante en verantwoorde omgang tussen leveranciers van medische hulpmiddelen en partijen die betrokken zijn bij de aanschaf of de toepassing daarvan. De regels hebben onder meer betrekking op geschenken, dienstverlening, bijeenkomsten en/of sponsoring.
Vanaf 2013 worden de financiële banden tussen farmaceutische bedrijven, artsen en apothekers openbaar gemaakt. In het Transparantieregister Zorg kan per zorgverlener worden bekeken welke samenwerking in de uitwisseling van kennis en kunde er het afgelopen jaar was met welke bedrijven en voor welk bedrag. Deze vormen van betaalde samenwerking zijn gereguleerd en gebaseerd op wederkerigheid: betalingen die leiden tot oneigenlijke beïnvloeding van zorgverleners mogen niet worden gegeven en niet worden aangenomen. Het register is te raadplegen via transparantieregister.nl.
De koepelorganisaties van zorgverleners en leveranciers van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen en diergeneesmiddelen hebben het Transparantieregister Zorg opgezet om daar inzicht in te geven. Het register is daarmee uniek in de wereld. Het Transparantieregister Zorg is een initiatief van de Stichting Code Geneesmiddelen (CGR) . De Stichting CGR is in 1998 opgericht door acht partijen uit het veld, waaronder de KNMG. Een Raad van Toezicht van alle betrokken organisaties (artsen, apothekers, ziekenhuizen, verpleegkundigen, farmaceutische industrie) houdt toezicht op het Transparantieregister en stelt zo nodig verbeteringen voor. Meldingen aan het Transparantieregister gebeuren in overeenstemming met de door de Stichting CGR opgestelde regels.