Mensen die wilsonbekwaam zijn, zoals sommige mensen met gevorderde dementie of een ernstige verstandelijke beperking, hebben een wettelijk vertegenwoordiger. Deze neemt voor hen de beslissingen over de onderwerpen waarop de persoon wilsonbekwaam is, bijvoorbeeld over de medische zorg. De vertegenwoordiger kan een mentor of curator zijn die door de rechter is benoemd, maar ook een persoon die de patiënt zelf schriftelijk gemachtigd heeft, zoals een echtgenoot, partner, ouder, broer of zus.
Ook kinderen onder de twaalf jaar zijn juridisch gezien wilsonbekwaam. Bij hen beslissen de ouders/verzorgers over medische zaken. Bij kinderen tussen de twaalf en zestien jaar beslissen ouders en kind samen. Dit is formeel in de wet geregeld.
Als een arts te maken heeft met een vertegenwoordiger, kunnen er bijvoorbeeld ethische dilemma’s ontstaan als verschillende familieleden het niet met elkaar eens zijn. Ook rond de informatievoorziening aan gescheiden ouders komen regelmatig morele dilemma’s voor.